Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/marzec
Rocznice
1 marca 2024
1 marca: imieniny obchodzą m.in.: Albin, Dawid i Eudokia; dzień niepodległości Bośni i Hercegowiny, w Polsce Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1694 – podczas sztormu w Cieśninie Gibraltarskiej zatonął angielski okręt liniowy HMS Sussex, wrak (z ładunkiem 10 ton złotych monet) do dziś spoczywa na dnie
- 1904 – urodził się amerykański muzyk jazzowy Glenn Miller, puzonista i aranżer, twórca i lider big-bandu
- 1944 – II wojna światowa: zwycięstwem ZSRR zakończyła się operacja odblokowania obleganego przez Niemców Leningradu
- 1944 – urodził się brytyjski muzyk rockowy Roger Daltrey, założyciel, lider i wokalista zespołu The Who
- 1954 – na atolu Bikini (na fotografii) Amerykanie przeprowadzili testy z bombą wodorową
- 1994 – urodził się kanadyjski wokalista popowy Justin Bieber (na fotografii)
3 marca 2024
3 marca: imieniny obchodzą m.in.: Katarzyna, Kunegunda i Tycjan; Japończycy obchodzą Hina-matsuri
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1604 – zmarł włoski reformator religijny Faust Socyn (na ilustracji), twórca socynianizmu i doktryny religijnej Braci Polskich
- 1924 – urodziła się szwajcarska wokalistka Lys Assia, zwyciężczyni pierwszego w historii Konkursu Piosenki Eurowizji; tegoż dnia Wolne Miasto Rijeka zostało przejęte przez faszystowskie Włochy
- 1934 – urodził się polski polityk Jacek Kuroń, członek-założyciel KOR, działacz NSZZ Solidarność, minister w rządach Tadeusza Mazowieckiego i Hanny Suchockiej
- 1974 – w katastrofie samolotu należącego do linii Turkish Airlines pod Paryżem zginęli wszyscy pasażerowie i załoga, łącznie 346 osób
- 1994 – zmarł czeski pieśniarz i poeta Karel Kryl, bard praskiej wiosny
5 marca 2024
5 marca: imieniny obchodzą m.in.: Jeremiasz, Oliwia i Wirgilia
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1234 – urodziła się węgierska królewna Kinga (rzeźba w Kościele Śródmiejskim w Budapeszcie), żona polskiego księcia Bolesława V Wstydliwego, dziewica, święta Kościoła katolickiego, patronka górników solnych oraz (od 2007) polskich samorządowców
- 1824 – wybuchła I wojna brytyjsko-birmańska
- 1914 – w czasie próby zdobycia bieguna północnego zmarł na Wyspie Rudolfa rosyjski badacz Arktyki Gieorgij Siedow
- 1934 – zmarł polski dowódca wojskowy Jan Romer
- 1964 – urodził się francuski muzyk Bertrand Cantat, lider zespołu Noir Désir
- 2004 – zmarł ojciec Stanisław Musiał, jezuita, filozof, dyrektor Wydawnictwa WAM
7 marca 2024
7 marca: imieniny obchodzą m.in.: Felicyta, Nadmir i Perpetua
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1794 – poeta André de Chénier został aresztowany przez agentów Komitetu Ocalenia Publicznego
- 1929 – Tango milonga, utwór Jerzego Petersburskiego z tekstem Andrzeja Własta został po raz pierwszy publicznie wykonany przez Stanisławę Nowicką w warszawskim kabarecie Morskie Oko
- 1944 – Niemcy odkryli tzw. bunkier „Krysia”, w którym ukrywało się 38 Żydów, wśród nich historyk warszawskiego getta Emanuel Ringelblum (na fotografii); wszyscy, wraz z polskimi opiekunami kryjówki, zostali zamordowani
- 1954 – zmarł lekarz, bakteriolog i immunolog Ludwik Hirszfeld (na fotografii), odkrywca dziedziczenia grup krwi i przyczyn konfliktu serologicznego
- 1964 – we Wrocławiu rozpoczął się pierwszy festiwal jazzowy „Jazz nad Odrą”
- 1969 – zmarła polska prozaiczka Anna Kowalska, powieściopisarka, nowelistka, autorka dziennika
- 1999 – zmarł amerykański reżyser Stanley Kubrick, autor m.in. filmów 2001: Odyseja kosmiczna i Mechaniczna pomarańcza
9 marca 2024
9 marca: imieniny obchodzą m.in.: Franciszka, Katarzyna i Samanta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1009 – najstarsza w zachowanych źródłach (Rocznikach Kwedlinburskich) wzmianka o Litwie; być może jest to data śmierci Brunona z Kwerfurtu
- 1454 – urodził się włoski kupiec, nawigator i podróżnik morski Amerigo Vespucci (na rycinie)
- 1589 – pomiędzy Rzecząpospolitą a krajami habsburskimi podpisany został traktat bytomsko-będziński, na mocy którego Habsburgowie uznali Zygmunta III za króla Polski i wielkiego księcia Litwy, a kandydat Habsburgów do tronu polskiego Maksymilian miał zrzec się doń roszczeń
- 1814 – w rodzinie pańszczyźnianego chłopa urodził się Taras Szewczenko (uwolniony od poddaństwa w 1838 r.), literat i malarz, narodowy poeta Ukrainy, przedstawiciel romantyzmu
- 1934 – urodził się radziecki kosmonauta Jurij Gagarin (na fotografii), pierwszy człowiek w kosmosie
- 1964 – z linii produkcyjnej w Dearborn zjechał pierwszy egzemplarz Forda Mustanga
- 1994 – zmarł amerykański pisarz, scenarzysta filmowy i rysownik niemieckiego pochodzenia Charles Bukowski, zaliczany niekiedy do przedstawicieli pokolenia „beatników”
11 marca 2024
11 marca: imieniny obchodzą m.in.: Balbina, Konstanty i Sylwia; dzień niepodległości Litwy; wczoraj lub dziś rozpoczął się ramadan
Wybrane rocznice:
- 1544 – urodził się włoski poeta renesansowy Torquato Tasso (na portrecie), autor poematu epickiego w 20 pieśniach Goffred albo Jeruzalem wyzwolona
- 1824 – w Departamencie Wojny USA utworzono Biuro do spraw Indian
- 1888 – zmarł niemiecki działacz społeczny Friedrich Wilhelm Raiffeisen (na portrecie), twórca idei bankowości spółdzielczej i kas depozytowo-kredytowych
- 1944 – urodził się wokalista, kompozytor i gitarzysta Wojciech Korda, członek grupy Niebiesko-Czarni, mąż Ady Rusowicz
- 1990 – Litwa ogłosiła niepodległość uroczystą deklaracją parlamentu
- 2004 – w Madrycie w zamachach bombowych na pociągi zginęło 191 osób, a ponad 1800 zostało rannych
- 2009 – w Winnenden w Badenii-Wirtembergii nieletni napastnik zastrzelił 16 osób, po czym – postrzelony przez policję – popełnił samobójstwo
13 marca 2024
13 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bożena, Krystyna i Patrycja
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1884 – urodził się polski aktor filmowy i teatralny Józef Węgrzyn
- 1899 – urodził się polski poeta Jan Lechoń, krytyk literacki i teatralny, współtwórca grupy poetyckiej Skamander
- 1909 – urodził się poeta i działacz komunistyczny Lucjan Szenwald, członek grupy poetyckiej Kwadryga, autor m.in. słów popularnej piosenki „Niech żyje wojna”
- 1954 – urodził się polski reżyser, scenarzysta i producent filmowy Piotr Łazarkiewicz; rozpoczęła się bitwa pod Điện Biên Phủ (na fotografii zrzut francuskich spadochroniarzy w czasie bitwy); tegoż dnia w Warszawie powstał Studencki Teatr Satyryków
- 2004 – zmarł kardynał Franz König (na fotografii), arcybiskup Wiednia w latach 1956-1985
15 marca 2024
15 marca: imieniny obchodzą m.in.: Longina, Longin i Ludwika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1564 – wyznający islam cesarz Akbar (na portrecie), pochodzący z dynastii Wielkich Mogołów władca północnych Indii, zniósł w swym państwie podatek pogłówny od innowierców, zwany dżizja
- 1854 – urodził się niemiecki bakteriolog Emil Adolf von Behring, uważany za twórcę immunologii, pierwszy laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny
- 1874 – urodził się japoński esperantysta i meteorolog Wasaburō Ōishi, odkrywca prądów strumieniowych
- 1944 – Rada Jedności Narodowej, polityczna reprezentacja Polskiego Państwa Podziemnego uchwaliła deklarację programową; tegoż dnia rozpoczęła się operacja „Dickens”, trzecia faza bitwy o Monte Cassino
- 2019 – w zamachu terorystycznym na dwa meczety w Christchurch (na fotografii jeden z meczetów) w Nowej Zelandii zginęło 51 osób
17 marca 2024
17 marca: imieniny obchodzą m.in.: Gertruda, Patryk i Zbigniew; Dzień Świętego Patryka
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1804 – w Weimarze odbyła się premiera Wilhelma Tella (na pomniku), ostatniego dramatu ukończonego przez Fryderyka Schillera
- 1834 – urodził się niemiecki wynalazca i inżynier Gottlieb Daimler, konstruktor (wraz z Wilhelmem Maybachem) pierwszego silnika benzynowego, pierwszego motocykla z silnikiem benzynowym i pierwszego czterokołowego samochodu z silnikiem benzynowym
- 1874 – urodził się greckokatolicki duchowny Augustyn Wołoszyn, działacz społeczny i państwowy w Czechosłowacji i w Rusi Zakarpackiej
- 1954 – zmarł Stanisław Ligoń, pisarz, malarz, ilustrator, radiowiec, dyrektor katowickiej rozgłośni Polskiego Radia, propagator folkloru śląskiego, w 1935 r. wybrany posłem na Sejm z listy BBWR
- 1994 – fiński skoczek Toni Nieminen jako pierwszy w historii oddał prawidłowy skok powyżej 200 metrów na skoczni Velikanka w Planicy, wcześniej tego dnia granicę 200 metrów przekroczył Andreas Goldberger, jednak nie ustał skoku
- 2004 – w Kosowie wybuchły zamieszki na tle etnicznym, których skutkiem była śmierć kilkudziesięciu osób i zniszczenie 35 prawosławnych cerkwi i klasztorów
19 marca 2024
19 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bogdan, Józef i Leoncjusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1834 – urodził się generał Józef Hauke-Bosak, dowódca II Korpusu Krakowskiego w powstaniu styczniowym
- 1864 – urodził się amerykański malarz „Dzikiego Zachodu”, rzeźbiarz i pisarz Charles Marion Russell
- 1884 – zmarł fiński poeta narodowy Elias Lönnrot (na fotografii), kompilator Kalevali (na ilustracji Väinämöinen wyrusza na wyprawę po Sampo)
- 1909 – urodzili się: generał Elżbieta Zawacka, kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedna z „cichociemnych”, uczestniczka powstania warszawskiego, profesor nauk historycznych, wykładowczyni Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Dama Orderu Orła Białego, oraz poeta, prozaik, publicysta Józef Łobodowski, tłumacz poezji hiszpańskiej, rosyjskiej i ukraińskiej
- 2004 – zmarł jeden z najwybitniejszych polskich eseistów i znawców kultury i literatury antycznej Zygmunt Kubiak, autor Mitologii Greków i Rzymian, na polski przełożył m.in. Eneidę i Wyznania Św. Augustyna, autor przekładów wierszy greckiego poety Konstandinosa Kawafisa
- 2009 – sprawa Josefa Fritzla zakończyła się uznaniem go za winnego i skazaniem na dożywotnie pozbawienie wolności
21 marca 2024
21 marca: imieniny obchodzą m.in.: Filemon, Ludomira i Mikołaj; dzień niepodległości Namibii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1729 – zmarł szkocki finansista i ekonomista John Law
- 1804 – we Francji zaczął wchodzić w życie Code civil des Français, będący pierwszą nowożytną kodyfikacją prawa cywilnego; znany później jako „Kodeks Napoleona”, w Księstwie Warszawskim został wprowadzony w 1808 r.; wielokrotnie nowelizowany (choćby w zakresie prawa małżeńskiego) obowiązywał na obszarze Królestwa Polskiego (kongresowego) aż do 1946 r.
- 1884 – zmarł polski ziemianin Prot Adam Lelewel (na fotografii), oficer, odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari i Orderem Legii Honorowej
- 1889 – urodził się rosyjski kompozytor, poeta i pieśniarz Aleksander Wertyński (Aleksandr Wiertinski), autor romansów (Liliowy Negr) (na fotografii)
- 1944 – urodził się ksiądz Bruno Platter, od 1964 r. członek, a od 2000 r. wielki mistrz zakonu krzyżackiego
- 1949 – urodził się słoweński myśliciel Slavoj Žižek
- 1984 – zmarł, pochodzący z polskich Ormian prawnik cywilista Alfred Ohanowicz, senator II RP, profesor Uniwersytetu Poznańskiego
23 marca 2024
23 marca: imieniny obchodzą m.in.: Pelagia, Wiktorian i Zbysław; Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej; o zachodzie słońca rozpoczyna się święto Purim
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1824 – urodził się polski powieściopisarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny Teodor Tomasz Jeż (właśc. Zygmunt Miłkowski – (na fotografii)), jeden z założycieli Ligi Polskiej i Ligi Narodowej Polskiej
- 1889 – indyjski reformator religijny Mirza Gulam Ahmad zapoczątkował islamski ruch, znany jako ahmadijja
- 1939 – aneksja Kłajpedy przez III Rzeszę
- 1989 – niepotwierdzone ogłoszenie o przeprowadzeniu reakcji termojądrowej w temperaturze pokojowej
- 1994 – w katastrofie należącego do rosyjskiej linii lotniczej Aerofłot samolotu Airbus A310 zginęli wszyscy pasażerowie i załoga, łącznie 75 osób; tegoż dnia kilka miesięcy po śmierci męża zmarła włoska aktorka Giulietta Masina (na fotografii), laureatka Złotej Palmy za główną rolę w filmie Noce Cabirii
25 marca 2024
25 marca: imieniny obchodzą m.in.: Lutogniew, Maria i Mariola
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1519 – w bitwie na równinie Cintla Hiszpanie pokonali Indian, zapoczątkowując podbój Meksyku
- 1609 – do służby w Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej wszedł Halve Maen, okręt żeglarza i odkrywcy, Henry'ego Hudsona
- 1914 – zmarł francuski poeta i leksykograf Frédéric Mistral (na fotografii), laureat literackiej Nagrody Nobla
- 1929 – zmarł czeski mistyk, poeta i myśliciel Otokar Březina
- 1939 – urodziła się polska piosenkarka Regina Pisarek
- 1954 – zmarł reżyser, krytyk i teoretyk teatralny Leon Schiller
- 2009 – zmarł Andrzej Trepka, polski pisarz science fiction, autor między innymi powieści Dwunastu apostołów oraz biografii Konstantina Ciołkowskiego
27 marca 2024
27 marca: imieniny obchodzą m.in.: Augusta, Ernest i Lidia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1764 – Józef (na portrecie), najstarszy syn cesarzowej Marii Teresy, został wybrany na króla Niemiec
- 1854 – zmarł władca Księstwa Parmy Karol III, dzień wcześniej zraniony przez nożownika
- 1924 – urodziła się amerykańska wokalistka i pianistka jazzowa Sarah Vaughan
- 1944 – wojska Wehrmachtu, SS i ukraińskiego 5 Pułku Policji SS dokonały eksterminacji na mieszkańcach wsi Smoligów. W czasie pacyfikacji zamordowano ponad 200 mieszkańców Smoligowa, a wieś doszczętnie spalono.
- 1994 – oblot prototypu Eurofightera (na fotografii)
- 1999 – podczas bombardowań Jugosławii przez lotnictwo NATO został zestrzelony amerykański samolot bombowy o cechach utrudnionej wykrywalności Lockheed F-117 Nighthawk (na fotografii)
29 marca 2024
29 marca: imieniny obchodzą m.in.: Eustazy, Ludolfina i Wiktoryn; Wielki Piątek w Kościołach zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 87 p.n.e. – po 54 latach panowania zmarł cesarz Han Wudi z dynastii Han; za jego rządów konfucjanizm został ustanowiony urzędową doktryną Chin
- 1864 – Wielka Brytania przekazała Grecji Wyspy Jońskie (na ilustracji)
- 1959 – w katastrofie lotniczej w Republice Środkowoafrykańskiej zginął prezydent tego państwa Barthélemy Boganda
- 1974 – sonda kosmiczna Mariner 10 (na fotografii) przeleciała obok Merkurego w odległości 703 kilometrów i przesłała na Ziemię zdjęcia tej planety; tegoż dnia odkrycie tysięcy terakotowych figur opodal sarkofagu pierwszego cesarza Chin
- 2009 – zmarł francuski kompozytor Maurice Jarre, twórca muzyki m.in. do filmów: Zmierzch bogów, Stowarzyszenie Umarłych Poetów, Uwierz w ducha, trzykrotny laureat Oscara za muzykę do filmów Lawrence z Arabii, Doktor Żywago, Podróż do Indii; ojciec muzyka Jeana Michela
31 marca 2024
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1204 – zmarła Eleonora z Akwitanii, królowa Francji i Anglii
- 1814 – wojny napoleońskie: wojska koalicji antyfrancuskiej zdobyły Paryż
- 1854 – podpisany został traktat z Kanagawy (na ilustracji pierwsza strona traktatu), którego celem było zakończenie polityki sakoku poprzez otwarcie na handel z Amerykanami dwóch portów japońskich: Shimody i Hakodate zobacz treść traktatu na Wikiźródłach
- 1889 – otwarcie ukończonej Wieży Eiffla (na fotografii) w Paryżu
- 1934 – urodził się amerykański aktor telewizyjny i filmowy Richard Chamberlain
- 1964 – w wojskowym zamachu stanu w Brazylii został obalony prezydent João Goulart
2 marca 2024
2 marca: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Karol i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1824 – urodził się czeski kompozytor epoki romantyzmu Bedřich Smetana (na fotografii z żoną Bettiną), autor opery Sprzedana narzeczona
- 1889 – w carskim więzieniu w Szlisselburgu zmarł polski działacz socjalistyczny Ludwik Waryński
- 1919 – w Moskwie powołano Komintern
- 1939 – zmarł francuskojęzyczny litewski poeta i dyplomata Oskar Miłosz; tegoż dnia trwające zaledwie jeden dzień konklawe wybrało na papieża sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, kardynała Eugenio Pacellego; przyjął on imię Pius XII
- 1969 – dokonano oblotu samolotu Concorde (na fotografii)
- 1989 – rozpoczęła się druga tura rozmów w Magdalence, gdzie rozpatrywano najbardziej sporne kwestie z negocjacji Okrągłego Stołu
4 marca 2024
4 marca: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Kazimierz i Placyda
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1484 – w wieku 26 lat zmarł królewicz Kazimierz Jagiellończyk, patron Polski i Litwy
- 1789 – weszła w życie Konstytucja Stanów Zjednoczonych, po raz pierwszy zebrał się Kongres Stanów Zjednoczonych
- 1819 – urodziła się polska powieściopisarka i poetka Narcyza Żmichowska (na ilustracji), uważana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce
- 1849 – cesarz Franciszek Józef I manifestem ołomunieckim włączył Węgry do ziem cesarstwa, przekreślając ich niezależność
- 1904 – w karczmie U Wnuka w Zakopanem założono Związek Górali, który później przekształcił się w Związek Podhalan
- 1994 – miała miejsce polska premiera filmu Lista Schindlera w reżyserii Spielberga. Film oparty jest na faktach i opowiada o niemieckim przemysłowcu, który uratował ponad 1000 Żydów podczas II wojny światowej
- 2004 – zmarł radiowiec Jeremi Przybora, satyryk i reżyser, autor tekstów piosenek i aktor, współtwórca (z Jerzym Wasowskim) radiowego kabaretu Eterek i telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów, autor trzytomowych Memuarów
6 marca 2024
6 marca: imieniny obchodzą m.in.: Koleta, Róża i Wiktor; dzień niepodległości Ghany
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1454 – w odpowiedzi na prośbę posłów Związku Pruskiego pod przewodnictwem Jana Bażyńskiego, król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej inkorporacyjny, w którym przyjął pod swoją władzę Prusy oraz Pomorze Gdańskie i wcielił je do Królestwa Polskiego
- 1869 – Dmitrij Mendelejew po raz pierwszy zaprezentował publicznie zestawienie wszystkich pierwiastków chemicznych w postaci rozbudowanej tabeli, nazwanej później jego imieniem lub układem okresowym pierwiastków
- 1894 – urodził się niemiecki prawnik i polityk Edgar Julius Jung, przeciwnik Hitlera, zamordowany przez nazistów podczas nocy długich noży
- 1909 – urodził się poeta, satyryk i aforysta Stanisław Jerzy Lec, mistrz paradoksu Zobacz w Wikicytatach wybrane cytaty ze Stanisława Jerzego Leca • Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów pochodzących ze zbioru Myśli nieuczesane
- 1964 – dokonano oblotu myśliwca MiG-25 (na zdjęciu)
- 1984 – zmarł niemiecki pastor Martin Niemöller, działacz na rzecz pokoju i rozbrojenia
- 1989 – urodziła się polska tenisistka Agnieszka Radwańska
8 marca 2024
8 marca: imieniny obchodzą m.in.: Beata, Jan i Miłogost; Dzień Kobiet
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1844 – zmarł Jean-Baptiste Bernadotte, Francuz z urodzenia, od 1811 regent, a od 1818 r. aż do śmierci król Szwecji, panujący pod imieniem Karol XIV Jan
- 1944 – urodził się literat i publicysta Waldemar Łysiak, piszący i wydawany od lat 70. XX wieku (na portrecie Zbigniewa Kresowatego)
- 1964 – w katedrze wawelskiej odbył się ingres Karola Wojtyły na stolicę arcybiskupią
- 1974 – otwarto port lotniczy Paryż-Charles de Gaulle
- 1979 – po raz pierwszy w firmie Philips zaprezentowano prototyp płyty kompaktowej
- 1989 – zmarła Jelizawieta Bykowa (na fotografii), mistrzyni świata w szachach
- 2009 – zmarł kardiochirurg Zbigniew Religa, jeden z pionierów transplantologii (przeprowadził pierwsze w Polsce udane przeszczepienie serca), minister zdrowia w latach 2006-2007
10 marca 2024
10 marca: imieniny obchodzą m.in.: Cyprian, Gajusz i Symplicjusz; dziś lub jutro rozpoczyna się ramadan
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1814 – VI koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk prusko-rosyjskich nad francuskimi w bitwie pod Laon
- 1864 – dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych Rządu Narodowego, architekt Rafał Krajewski został aresztowany przez Moskali
- 1914 – sufrażystka Mary Richardson zniszczyła obraz Diego Velázqueza Wenus z lustrem (na ilustracji)
- 1944 – oddziały AK i BCh dokonały w Sahryniu mordu ukraińskich mieszkańców; tegoż dnia powstała agencja prasowa Polpress
- 1959 – w Tybecie wybuchło antychińskie powstanie, w którym zginęło ok. 86 tys. Tybetańczyków
12 marca 2024
12 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bernard, Blizbor i Józefina; dzień niepodległości Mauritiusu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1689 – wspierany przez wojska francuskie, zdetronizowany trzy miesiące wcześniej król Anglii i Szkocji Jakub II Stuart wylądował w irlandzkim hrabstwie Cork, co zapoczątkowało dwuipółletnią wojnę z nowym monarchą Wilhelmem III Orańskim
- 1784 – urodził się angielski geolog i paleontolog William Buckland, który jako pierwszy w naukowy sposób opisał skamieniałość dinozaura
- 1794 – rozpoczęła się insurekcja kościuszkowska
- 1934 – urodził się polski aktor teatralny i filmowy Henryk Bista, który w ciągu swojej kariery wykreował ponad 100 ról filmowych i 150 teatralnych; tegoż dnia kandydujący na urząd Prezydenta Estonii: premier przejściowego rządu Konstantin Päts i generał Johan Laidoner, dokonali wojskowego zamachu stanu wymierzonego w rosnącą w siłę partię Eesti Vabadussõjalaste Liit („wabsów”), na której czele stał ich kontrkandydat – generał Andres Larka
- 1954 – zmarła niemiecka działaczka praw kobiet, socjolożka, historyczka prawa Marianne Weber, wdowa po Maksie Weberze i autorka jego biografii
- 1999 – Polska, Czechy i Węgry zostały przyjęte do NATO. Tego samego dnia zmarł światowej sławy skrzypek i dyrygent Yehudi Menuhin (na fotografii)
14 marca 2024
14 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ewa, Leon i Matylda; Dzień Liczby Pi
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1794 – urodził się generał Józef Bem, dowódca w powstaniu listopadowym i w powstaniu węgierskim (w okresie Wiosny Ludów, zwany tam Bem apó) – a po jego upadku służący w armii tureckiej jako Murad Paşa
- 1854 – urodził się niemiecki chemik i bakteriolog Paul Ehrlich, odkrywca leczącego kiłę salwarsanu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
- 1954 – polskie emigracyjne partie polityczne w Wielkiej Brytanii podpisały Akt zjednoczenia narodowego
- 1964 – Antoni Słonimski przekazał premierowi Józefowi Cyrankiewiczowi tzw. List 34 – sygnowany przez 34 polskich pisarzy i uczonych protest przeciwko ograniczaniu konstytucyjnych wolności i przeciw polityce kulturalnej w PRL
- 1994 – pierwsze stabilne wydanie jądra Linux (wersja 1.0)
- 2004 – Daniel Tammet wyrecytował z pamięci 22 514 cyfr liczby pi
16 marca 2024
16 marca: imieniny obchodzą m.in.: Abraham, Herbert i Przybymir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1569 – Król Zygmunt II August wydał dekret inkorporujący Prusy Królewskie do Korony
- 1789 – urodził się niemiecki uczony Georg Ohm (na fotografii), który opisał nazwaną jego imieniem zasadę opisującą związek pomiędzy natężeniem prądu elektrycznego a napięciem
- 1839 – urodził się francuski poeta Sully Prudhomme (na fotografii), przedstawiciel parnasizmu, pierwszy laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1944 – urodził się amerykański informatyk Andrew S. Tanenbaum, twórca systemu operacyjnego MINIX
- 1954 – urodziła się Anna Grodzka, posłanka do Sejmu RP, pierwsza w Europie osoba transseksualna sprawująca mandat przedstawicielski w parlamencie
- 1984 – amerykański oficer William Buckley, funkcjonariusz CIA, został w Bejrucie uprowadzony przez Hezbollah
- 2014 – na Krymie, po jego aneksji przez Rosję, odbyło się referendum w sprawie przyłączenia półwyspu do Rosji, które stało się pretekstem do ogłoszenia niepodległości Republiki Krymu i jej inkorporacji przez Rosję 17 marca.
18 marca 2024
18 marca: imieniny obchodzą m.in.: Edwarda, Edward i Narcyz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1584 – zmarł moskiewski car Iwan IV Groźny, synobójca i mąż siedmiu żon
- 1634 – urodziła się francuska pisarka Marie-Madeleine de La Fayette, autorka pierwszej francuskiej powieści psychologicznej
- 1844 – urodził się rosyjski kompozytor Nikołaj Rimski-Korsakow, przedstawiciel Potężnej Gromadki
- 1869 – urodził się brytyjski polityk Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii, autor appeasementu
- 1894 – wystawienie w warszawskiej Zachęcie obrazu Szał uniesień (na ilustracji) Władysława Podkowińskiego wywołało niebywały skandal
- 1974 – urodził się polski polityk lewicowy Grzegorz Napieralski
20 marca 2024
20 marca: imieniny obchodzą m.in.: Aleksandra, Eufemia i Klaudia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1639 – urodził się ukraiński szlachcic i dyplomata Iwan Mazepa
- 1894 – zmarł węgierski bohater narodowy Lajos Kossuth (sportretowany w 1853 przez Napoleona Płoszczyńskiego), przywódca rewolucji 1848 roku
- 1904 – urodził się amerykański psycholog Burrhus Frederic Skinner, opracował postawy współczesnej psychologii behawioralnej, skonstruowane przez niego urządzenie klatka Skinnera służy do badania zachowań zwierząt doświadczalnych
- 1939 – urodził się kanadyjski polityk Brian Mulroney, przywódca Partii Postępowo-Konserwatywnej, w latach 1984–1993 sprawujący urząd premiera
- 1964 – powstała Europejska Organizacja Badań Kosmicznych; jej następczynią jest Europejska Agencja Kosmiczna
- 1974 – urodził się polski pisarz fantastyczny i publicysta Andrzej Pilipiuk (na fotografii)
- 2004 – zmarła Julianna, w latach 1948–1980 królowa Holandii
22 marca 2024
22 marca: imieniny obchodzą m.in.: Baldwin, Bogusław i Lea; Światowy Dzień Wody
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1394 – urodził się Uług Beg, sułtan z dynastii Timurydów, wnuk Tamerlana, matematyk i astronom
- 1609 – urodził się król Polski Jan II Kazimierz z dynastii Wazów (na portrecie pędzla Bacciarellego), syn króla Polski i Szwecji Zygmunta III i arcyksiężniczki austriackiej Konstancji Habsburżanki, przyrodni brat Władysława IV Wazy; abdykował w 1668 roku, po wyjeździe do Francji został opatem w klasztorze Saint-Germain-des-Prés
- 1864 – Konstanty Kalinowski (na portrecie z 1862), narodowy bohater Białorusi, Litwy i Polski, został rozstrzelany przez Moskali
- 1974 – zmarł sędzia Jerzy Bohdan Rychliński, prozaik marynista, biograf Krzysztofa Arciszewskiego
- 1989 – Rada Ministrów podjęła decyzję o wysłaniu kontyngentu wojskowego do Namibii
- 2004 – w wyniku ataku sił zbrojnych Izraela w Strefie Gazy zginął szejk Ahmad Jasin, przywódca Hamasu
24 marca 2024
24 marca: imieniny obchodzą m.in.: Dzierżysław, Katarzyna i Marek; rozpoczął się Wielki Tydzień w Kościołach zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1794 – przybyły do Krakowa Tadeusz Kościuszko ogłosił na Rynku akt powstania i złożył publiczną przysięgę jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej (na obrazie Franciszka Smuglewicza); tegoż dnia przywódca radykalnej lewicy Jacques-René Hébert został zgilotynowany
- 1834 – urodził się brytyjski artysta i poeta William Morris, przywódca ruchu Arts and Crafts Movement
- 1914 – urodziła się Krystyna Krahelska, poetka, harcerka, żołnierz Armii Krajowej; sanitariuszka, poległa w powstaniu warszawskim; jej twarz (na fotografii) została przez Ludwikę Nitschową odwzorowana w (powstałym jeszcze przed wojną) pomniku Syreny na warszawskim Powiślu
- 1954 – urodził się dziennikarz radiowy Marek Niedźwiecki, pomysłodawca i prowadzący Listy Przebojów Radiowej Trójki
- 1999 – rozpoczęła się interwencja sił NATO w Serbii; tegoż dnia w wyniku zapalenia ciężarówki wybuchł pożar w Tunelu Mont Blanc. W jego wyniku śmierć poniosło 39 osób, a kilkanaście zostało rannych
26 marca 2024
26 marca: imieniny obchodzą m.in.: Kasjan, Emanuel i Larysa; dzień niepodległości Bangladeszu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1814 – zmarł francuski lekarz Joseph Ignace Guillotin
- 1874 – urodził się amerykański poeta Robert Frost (na fotografii), czterokrotny laureat nagrody Pulitzera
- 1904 – we Lwowie oddano do użytku nowy budynek dworca kolejowego Lwów Główny (na fotografii z 2011)
- 1944 – urodzili się: polski rzeźbiarz Igor Mitoraj oraz amerykańska piosenkarka i aktorka Diana Ross, która w ciągu czterdziestu lat kariery sprzedała ponad sto milionów płyt
- 1959 – zmarł amerykański autor czarnych kryminałów Raymond Chandler, „ojciec” Philipa Marlowe’a
- 1979 – podpisanie izraelsko-egipskiego traktatu pokojowego, będącego rezultatem porozumień z Camp David
- 2004 – powstała partia Socjaldemokracja Polska, utworzona przez część działaczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej z Markiem Borowskim na czele
28 marca 2024
28 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ingbert, Krzysław i Renata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1364 – w obecności króla Kazimierza, arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria ze Skotnik dokonał konsekracji katedry wawelskiej (na fotografii)
- 1914 – urodzili się: Bohumil Hrabal, czeski pisarz, uważany za znaczącego twórcę światowej literatury XX wieku. Jego książki zostały przetłumaczone na ponad 25 języków, oraz amerykański polityk polskiego pochodzenia, działacz Partii Demokratycznej Edmund Muskie, w latach 1980–1981 sekretarz stanu USA
- 1949 – Turcja jako pierwszy kraj muzułmański uznała państwo Izrael
- 1969 – zmarł amerykański polityk Dwight Eisenhower, prezydent USA
- 1994 – zmarł francuski dramaturg pochodzenia rumuńskiego Eugène Ionesco, współtwórca teatru absurdu, autor m.in. sztuk Łysa śpiewaczka, Krzesła i Nosorożec
- 2004 – zmarł brytyjski aktor, reżyser i pisarz Peter Ustinov (na fotografii)
30 marca 2024
30 marca: imieniny obchodzą m.in.: Amadeusz, Kwiryna i Litobor; Wielka Sobota w Kościołach zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1559 – zmarł niemiecki matematyk Adam Ries
- 1689 – podsędek brzeski Kazimierz Łyszczyński, skazany – z naruszeniem prawa (zob. Neminem captivabimus) – przez sąd kościelny, potem przez sąd sejmowy za ateizm został na Rynku Starego Miasta w Warszawie okrutnie uśmiercony: wyrwano mu język, obcięto prawą rękę, poczem ścięto, a ciało jego spalono; kat spalił również jego dzieło De non existentia Dei (którego esencją było: „A więc nie ma boga”), zaś część skonfiskowanego majątku przypadła delatorowi
- 1799 – urodził się niemiecki teolog protestancki August Tholuck
- 1844 – urodził się francuski poeta Paul Verlaine (na portrecie pędzla Gustave'a Courbeta), zaliczany do grona poetów wyklętych ( zobacz teksty autora na Wikiźródłach)
- 1894 – urodził się rosyjski konstruktor i projektant samolotów Siergiej Iljuszyn, współorganizator biura konstruktorskiego samolotów Iljuszyn
- 1919 – wojna polsko-ukraińska: rozkazem Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego utworzony został Front Wołyński dowodzony przez generała Aleksandra Karnickiego
- 1979 – urodziła się amerykańska piosenkarka i pianistka Norah Jones