Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/marzec
Rocznice
1 marca 2026
1 marca: imieniny obchodzą m.in.: Albin, Dawid i Eudokia; dzień niepodległości Bośni i Hercegowiny, w Polsce Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1886 – urodził się austriacki malarz, poeta i grafik Oskar Kokoschka, przedstawiciel ekspresjonizmu
- 1901 – w Niemczech uruchomiono Wuppertaler Schwebebahn (na fotografii), pierwszą w świecie linię kolei podwieszanej
- 1916 – urodziła się polska aktorka Krystyna Feldman, odtwórczyni głównej roli w filmie Mój Nikifor
- 1951 – w więzieniu mokotowskim wykonano wyroki śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość: Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce. Aby uczcić tę rocznicę 1 marca ustanowiono Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
- 1956 – urodziła się litewska ekonomistka, dyplomata, polityk Dalia Grybauskaitė (na fotografii), prezydent Litwy w latach 2009–2019
- 2011 – w niewyjaśnionych okolicznościach zginęła Jolanta Brzeska, działaczka społeczna zaangażowana w obronę eksmitowanych lokatorów
3 marca 2026
3 marca: imieniny obchodzą m.in.: Katarzyna, Kunegunda i Tycjan; Japończycy obchodzą Hina-matsuri
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1706 – zmarł niemiecki organista i kompozytor Johann Pachelbel, autor słynnego kanonu D-dur (do odsłuchania)
- 1746 – urodziła się księżna Izabela z Flemmingów Czartoryska, organizatorka życia kulturalnego, pisarka i autorka pamiętników (Dyliżansem przez Śląsk. Dziennik podróży do Cieplic w roku 1816, Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów, Pielgrzym w Dobromilu czyli nauki wiejskie); żona księcia Adama Kazimierza, matka Adama Jerzego
- 1861 – (19 lutego starego stylu) Aleksander II wydał manifest zapowiadający zniesienie poddaństwa i uwłaszczenie chłopów w Imperium Rosyjskim
- 1931 – Kongres zatwierdził pieśń Francisa Scotta Keya The Star-Spangled Banner z 1814 jako hymn Stanów Zjednoczonych Ameryki (wysłuchaj nagrania „The Star-Spangled Banner” z 1915 w interpretacji Margaret Woodrow Wilson, córki prezydenta Wilsona)
- 1941 – niemieckie władze okupacyjne utworzyły (na fotografii) getto w Krakowie
- 1956 – urodził się polski piłkarz, trener piłkarski i działacz sportowy Zbigniew Boniek, zawodnik reprezentacji Polski oraz klubów Widzew Łódź, Juventus i AS Roma, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej
- 2011 – zmarła polska aktorka Irena Kwiatkowska (na fotografii), gwiazda kabaretów: Siedem Kotów, Dudek i telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów, odtwórczyni dobrze zapamiętanych przez widzów ról w serialach Jerzego Gruzy Wojna domowa (matka Pawła) i Czterdziestolatek (Kobieta Pracująca)
5 marca 2026
5 marca: imieniny obchodzą m.in.: Jeremiasz, Oliwia i Wirgilia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1496 – Giovanni Caboto (znany jako John Cabot) otrzymał od króla Anglii Henryka VII przywilej na eksplorację nieznanych lądów
- 1616 – dzieło Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) trafiło na indeks ksiąg zakazanych
- 1696 – urodził się włoski malarz, rysownik i grafik Giovanni Battista Tiepolo, przedstawiciel rokoka (na ilustracji „Ostatnia komunia św. Łucji” )
- 1811 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: sojusznicze wojska brytyjsko-hiszpańskie pokonały oblegających Kadyks Francuzów w Bitwie pod Barrosą
- 1871 – urodziła się działaczka i ideolog polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego Róża Luksemburg, liderka SPD, współzałożycielka Związku Spartakusa; zwolenniczka równych praw dla kobiet, a także pluralizmu, wolności poglądów i prasy, zdecydowana przeciwniczka wojny i zbrojeń, uczestniczka obrad II Międzynarodówki, gdzie należała do krytyków Lenina i bolszewików
- 1946 – Winston Churchill (na ilustracji) po raz pierwszy użył określenia „żelazna kurtyna”, co przyjmuje się za początek „zimnej wojny”
- 1966 – zmarła rosyjska poetka Anna Achmatowa, przedstawicielka modernistycznego kierunku w poezji rosyjskiej – akmeizmu
7 marca 2026
7 marca: imieniny obchodzą m.in.: Felicyta, Nadmir i Perpetua
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 161 – po śmierci Antonina władzę objęli Marek Aureliusz i Lucjusz Werus (na popiersiach); po raz pierwszy w dziejach Rzymu rządzili dwaj cesarze
- 1671 – ochrzczony został Robert Roy Macgregor, przyszły szkocki banita i rozbójnik, bohater powieści Waltera Scotta Rob Roy
- 1911 – urodził się Stefan Kisielewski, polski prozaik, publicysta, krytyk muzyczny i kompozytor
- 1936 – remilitaryzacja Nadrenii: wojska niemieckie (łamiąc postanowienia traktatów wersalskiego oraz z Locarno) wkroczyły do zdemilitaryzowanej Nadrenii
- 1936 – urodził się prozaik i poeta francuski Georges Perec, przedstawiciel Warsztatu Literatury Potencjalnej OuLiPo, autor m.in.: głośnej i docenionej debiutanckiej powieści Rzeczy; powieści-lipogramu La Disparition, w której ani razu nie pojawia się litera „e”; dzieła O sztuce oraz sposobach usidlenia kierownika działu w celu upomnienia się o podwyżkę, w którym narracja ma na celu przedstawić wszystkie możliwe sytuacje przewidziane w schemacie organizacyjnym; czy gęstej od symboliki i aluzji literackich powieści Życie instrukcja obsługi, w której autor oprowadza czytelnika ruchem skoczka szachowego po układance 99 rozdziałów-pomieszczeń opisywanej kamienicy
- 1941 – aktor Igo Sym został zastrzelony z wyroku sądu podziemnego za kolaborację
- 2001 – generał Ariel Szaron objął urząd premiera Izraela
9 marca 2026
9 marca: imieniny obchodzą m.in.: Franciszka, Katarzyna i Samanta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1566 – grupa lordów na czele z Henrykiem Stuartem, mężem królowej Szkocji Marii Stuart, zamordowała na jej oczach (na obrazie pędzla Johna Opie) jej osobistego sekretarza i domniemanego kochanka Davida Riccio
- 1661 – zmarł kardynał Mazarini, pierwszy minister Francji za czasów małoletności Ludwika XIV, negatywny bohater powieści Dwadzieścia lat później Dumasa
- 1776 – Adam Smith opublikował Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, fundamentalne dzieło dla nauk ekonomicznych
- 1796 – generał Napoleone di Buonaparte pojął za żonę owdowiałą arystokratkę Józefinę de Beauharnais (przy czym zmienił swe włosko brzmiące nazwisko na bardziej francuskie „Bonaparte”)
- 1831 – król Francji Ludwik Filip I utworzył Legię Cudzoziemską
- 1851 – zmarł duński fizyk i chemik Hans Christian Ørsted (na dagerotypie), odkrywca elektromagnetyzmu
- 2006 – zmarła polska aktorka estradowa Hanka Bielicka
11 marca 2026
11 marca: imieniny obchodzą m.in.: Balbina, Konstanty i Sylwia; dzień niepodległości Litwy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1886 – urodził się Edward Rydz-Śmigły, za młodu socjalista, później członek Legionów, wreszcie marszałek Polski i Wódz Naczelny, który 17 września 1939 opuścił kraj (na fotografii)
- 1936 – urodził się niemiecki lekarz medycyny Harald zur Hausen, wirusolog; za swoje badania, w których wykazał, że wirus brodawczaka ludzkiego prowadzi do raka szyjki macicy został w 2008 uhonorowany Nagrodą Nobla
- 1941 – w odwecie za zlikwidowanie przez żołnierzy ZWZ kolaboranta Igo Syma hitlerowcy rozstrzelali w Palmirach 21 więźniów Pawiaka; tegoż dnia w Kongresie USA przeszła ustawa o Lend-Lease
- 1966 – premiera filmu Faraon według powieści Bolesława Prusa, w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z Jerzym Zelnikiem w roli głównej
- 2006 – Michelle Bachelet (na fotografii) rozpoczęła swoją pierwszą kadencję na stanowisku prezydenta Chile, zostając pierwszą kobietą-prezydentem tego kraju
- 2011 – trzęsienie ziemi o magnitudzie 9, z epicentrum znajdującym się 130 km od japońskiej wyspy Honsiu, wywołało falę tsunami, która wdarła się w głąb lądu, powodując wiele szkód, w tym katastrofę w elektrowni atomowej Fukushima I. Zginęło lub zaginęło ponad 19 tys. osób, a ponad 6 tys. zostało rannych
13 marca 2026
13 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bożena, Krystyna i Patrycja
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1516 – zmarł Władysław Jagiellończyk, król czeski, węgierski i chorwacki (na ilustracji)
- 1781 – urodził się niemiecki architekt, urbanista, projektant i malarz Karl Friedrich Schinkel, przedstawiciel klasycyzmu, projektował również w stylu neogotyckim i arkadowym (na fotografii neogotycki pałac w Kamieńcu Ząbkowickim); tegoż dnia niemiecki astronom William Herschel odkrył planetę Uran
- 1821 – urodził się niemiecki inżynier-mechanik, wynalazca i przedsiębiorca Hermann Gruson, założyciel Grusonwerk, jeden ze współtwórców Verein Deutscher Ingenieure
- 1881 – w zamachu bombowym dokonanym przez działacza Narodnej Woli Ignacego Hryniewieckiego zginął cesarz Rosji Aleksander II
- 1996 – zmarł polski reżyser i scenarzysta filmowy Krzysztof Kieślowski, przedstawiciel nurtu „kina moralnego niepokoju”, autor Przypadku, Podwójnego życia Weroniki, cyklu Dekalog, tryptyku Trzy kolory. Niebieski, Biały, Czerwony
15 marca 2026
15 marca: imieniny obchodzą m.in.: Longina, Longin i Ludwika
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1656 – dywizja Stefana Czarnieckiego rozbiła Szwedów w bitwie pod Jarosławiem
- 1666 – urodził się niemiecki architekt epoki baroku George Bähr, jeden z bardziej znanych przedstawicieli architektury barokowej w Niemczech, pracował głównie w Dreźnie, jego arcydziełem był monumentalny luterański kościół Marii Panny (Frauenkirche) w Dreźnie
- 1906 – przez Charlesa Rollsa i Henry'ego Royce'a założona została marka Rolls-Royce. Pojazdy z charakterystyczną statuetką na masce (Spirit of Ecstasy) są synonimem bogactwa i klasy. Od 2006 roku właścicielem Rolls-Royce'a jest niemieckie BMW
- 1936 – uruchomiono kolej linową na Kasprowy Wierch (na fotografii); wybudowano ją w 7 miesięcy (od 1 sierpnia 1935 do końca lutego 1936) głównie z inicjatywy inż. Aleksandra Bobkowskiego – ówczesnego wiceministra transportu, zapalonego narciarza, prezesa Polskiego Związku Narciarskiego i… zięcia prezydenta Mościckiego
- 1966 – urodził się polski polityk Władysław Stasiak, w 2007 minister spraw wewnętrznych i administracji w rządzie Jarosława Kaczyńskiego, a w latach 2009–2010 szef Kancelarii Prezydenta RP
- 1976 – minister komunikacji wydał zarządzenie wprowadzające nowy wzór tablic rejestracyjnych (ilustracja)
- 1986 – na stację kosmiczną Mir (na fotografii) przybyła jej pierwsza stała załoga
17 marca 2026
17 marca: imieniny obchodzą m.in.: Gertruda, Patryk i Zbigniew; Dzień Świętego Patryka
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1826 – zmarł polski powieściopisarz, poeta, badacz i historyk literatury, historyk, tłumacz, działacz kulturalny epoki oświecenia Józef Maksymilian Ossoliński, założyciel Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
- 1856 – urodził się rosyjski malarz i grafik Michaił Wrubel, syn Polaka i Dunki, tworzył w stylu secesji i symbolizmu, artysta dość wszechstronny, oprócz malarstwa sztalugowego zajmował się także scenografią, rzeźbą, ceramiką, zaś na zamówienie prawosławnej Cerkwi wykonywał w świątyniach religijne malowidła ścienne (na fotografii)
- 1921 – w Polsce Sejm Ustawodawczy uchwalił tzw. konstytucję marcową
- 1926 – urodził się niemiecki prozaik Siegfried Lenz, w swoich powieściach porusza tematy rozliczenia z hitlerowską przeszłością (Lekcja niemieckiego) oraz historii Mazur i tożsamości mieszkańców mazurskiej ziemi (Muzeum ziemi ojczystej)
- 1936 – urodził się polski kompozytor, muzykolog, twórca muzyki filmowej i telewizyjnej Henryk Kuźniak, autor ścieżki muzycznej filmów Vabank i Vabank II, czyli riposta
- 1956 – zmarła francuska fizyczka i chemiczka Irène Joliot-Curie, laureatka Nagrody Nobla
- 1976 – zmarł włoski scenarzysta i reżyser filmowy, teatralny, operowy i baletowy Luchino Visconti (na fotografii), jeden z twórców i główny przedstawiciel włoskiego neorealizmu (Rocco i jego bracia, Lampart, Zmierzch bogów, Śmierć w Wenecji, Portret rodzinny we wnętrzu)
19 marca 2026
19 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bogdan, Józef i Leoncjusz; dziś lub jutro kończące ramadan święto Id al-Fitr
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1821 – urodził się brytyjski żołnierz, dyplomata, lingwista, pisarz i podróżnik Richard Francis Burton
- 1871 – urodził się polski malarz, grafik i rysownik Józef Rapacki, znany głównie z tworzenia sentymentalnych pejzaży mazowieckich
- 1931 – urodziła się ukraińska poetka, prozaiczka i malarka Emma Andijewska (na portrecie Zbigniewa Kresowatego)
- 1946 – urodził się polski profesor nauk chemicznych Mirosław Handke, minister edukacji narodowej w rządzie Jerzego Buzka; tegoż dnia wznowiono komunikację trolejbusową w Gdyni (na współczesnej fotografii trolejbus w Gdyni)
- 1956 – zmarł polski historyk, działacz polityczny i senator RP, profesor Ludwik Kolankowski
21 marca 2026
21 marca: imieniny obchodzą m.in.: Filemon, Ludomira i Mikołaj; dzień niepodległości Namibii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.png)
- 1556 – anglikański arcybiskup Canterbury Thomas Cranmer został spalony na stosie za herezję
- 1656 – zmarł anglikański arcybiskup James Ussher, który dokonał obliczenia wieku Ziemi na podstawie Biblii
- 1751 – zmarł niemiecki wydawca Johann Heinrich Zedler, autor encyklopedii
- 1806 – urodził się meksykański polityk Benito Juárez (na obrazie), prezydent Meksyku w latach 1857–1872
- 1866 – w wiedeńskim Carltheater odbyła się premiera operetki Lekka kawaleria Franza von Suppégo (posłuchaj uwertury)
- 1871 – Otto von Bismarck został pierwszym Kanclerzem Rzeszy
- 1946 – urodził się brytyjski aktor teatralny i filmowy Timothy Dalton, znany przede wszystkim jako czwarty oficjalny odtwórca roli Jamesa Bonda (W obliczu śmierci i Licencja na zabijanie)
23 marca 2026
23 marca: imieniny obchodzą m.in.: Pelagia, Wiktorian i Zbysław; Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1826 – urodził się austriacki kompozytor Ludwig Minkus, najpłodniejszy kompozytor baletowy drugiej połowy XIX wieku
- 1936 – urodził się dyrygent i pedagog Ryszard Dudek, regularnie nagrywał muzykę do filmu polskiego m.in. Seksmisja, Na kłopoty... Bednarski, Prymas. Trzy lata z tysiąca
- 1946 – zmarł amerykański fizykochemik Gilbert Lewis, twórca teorii wiązań kowalencyjnych i pojęcia foton
- 1956 – urodził się portugalski polityk José Manuel Barroso, premier Portugalii w latach 2002–2004, przewodniczący Komisji Europejskiej kadencji 2004–2014; tegoż dnia Pakistan jako pierwsze państwo na świecie stał się republiką islamską
- 2001 – zakończyła działanie stacja kosmiczna Mir (na fotografii)
- 2011 – zmarła aktorka Elizabeth Taylor (Miejsce pod słońcem, Kotka na gorącym blaszanym dachu, Kleopatra, Kto się boi Virginii Woolf?, Nagle, zeszłego lata), dwukrotna laureatka Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej (na zdjęciu w roli tytułowej w filmie Kleopatra)
25 marca 2026
25 marca: imieniny obchodzą m.in.: Lutogniew, Maria i Mariola
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1436 – papież Eugeniusz IV konsekrował florencką katedrę Santa Maria del Fiore (na fotografii)
- 1801 – zmarł niemiecki poeta i prozaik Novalis (na rycinie), jeden z najbardziej znaczących przedstawicieli okresu wczesnego romantyzmu
- 1876 – urodził się polski księgarz i wydawca Jakub Mortkowicz
- 1926 – urodził się węgierski bokser László Papp, trzykrotny mistrz olimpijski w kategorii średniej i lekkośredniej i dwukrotny mistrz Europy
- 1971 – dokonano oblotu samolotu transportowego Ił-76
- 1976 – urodził się ukraiński bokser Wołodymyr Kłyczko, mistrz świata wagi ciężkiej
- 1996 – kometa Hyakutake zbliżyła się na najmniejszą odległość do Ziemi (ilustracja)
27 marca 2026
27 marca: imieniny obchodzą m.in.: Augusta, Ernest i Lidia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1871 – reprezentacje Szkocji i Anglii rozegrały w Edynburgu pierwszy międzypaństwowy mecz w rugby
- 1886 – urodził się niemiecko-amerykański architekt Ludwig Mies van der Rohe
- 1901 – urodził się amerykański scenarzysta, grafik i animator Carl Barks, autor disnejowskich komiksów z „kaczymi” bohaterami (Sknerus McKwacz, Bracia Be, Diodak, Goguś Kwabotyn)
- 1936 – urodził się polski muzyk jazzowy i kompozytor Jan Ptaszyn Wróblewski (na fotografii); tegoż dnia dokonano oblotu holenderskiego myśliwca Fokker D.XXI (na fotografii)
- 1941 – kampania śródziemnomorska: rozpoczęła się bitwa u przylądka Matapan
- 2006 – zmarł polski pisarz i filozof, pisarz i krytyk science-fiction Stanisław Lem (na ilustracji)
29 marca 2026
29 marca: imieniny obchodzą m.in.: Eustazy, Ludolfina i Wiktoryn; rozpoczął się Wielki Tydzień w Kościołach zachodnich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1461 – Wojna Dwóch Róż: w bitwie pod Towton Edward IV York pokonał Lancasterów
- 1611 – zmarł polski lekarz, botanik i zielarz Szymon Syreński (na portrecie)
- 1891 – zmarł francuski malarz Georges Seurat, twórca pointylizmu (na ilustracji „Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte”)
- 1911 – urodziła się niemiecka pisarka i działaczka opozycji antyhitlerowskiej Freya von Moltke, członkini organizacji Krąg z Krzyżowej, żona jej założyciela Helmuta von Moltke
- 1941 – kampania śródziemnomorska: zakończyła się bitwa u przylądka Matapan u wybrzeży Grecji; okręty marynarek brytyjskiej i australijskiej odniosły miażdżące zwycięstwo nad włoską Regia Marina
- 1996 – dokonano oblotu amerykańskiego rozpoznawczego aparatu latającego RQ-3 DarkStar (na fotografii)
- 2011 – zmarła polska powieściopisarka, krytyczka i eseistka Ewa Nowacka
31 marca 2026
31 marca: imieniny obchodzą m.in.: Beniamin, Gwidon i Kornelia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1831 – zwycięskie dla polskich wojsk bitwy pod Wawrem i pod Dębem Wielkim podczas powstania listopadowego
- 1886 – urodził się Tadeusz Kotarbiński, jeden z czołowych polskich filozofów
- 1901 – w Pradze odbyła się premiera opery Rusałka Antonína Dvořáka
- 1946 – bojkot wyborów parlamentarnych przez Komunistyczną Partię Grecji zapoczątkował kolejny etap wojny domowej
- 1961 – zmarł francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia Paul Landowski, projektant pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro (na zdjęciu)
- 1971 – amerykański oficer William Calley dowodzący oddziałem, który wymordował mieszkańców wietnamskiej wioski Mỹ Lai (na fotografii ciała ofiar) został skazany na dożywotnie pozbawienie wolności; w 1974 r. prezydent Richard Nixon skorzystał z prawa łaski
2 marca 2026
2 marca: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Karol i Paweł; o zachodzie słońca rozpoczyna się święto Purim
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.svg)
- 1836 – powstała efemeryczna Republika Teksasu (pieczęć państwowa)
- 1861 – pogrzeb pięciu poległych w Warszawie
- 1921 – urodził się polski trener piłkarski Kazimierz Górski, selekcjoner reprezentacji narodowej w latach 1970–1976
- 1926 – urodził się amerykański ekonomista, historyk oraz teoretyk polityczny Murray Rothbard
- 1931 – urodził się radziecki polityk Michaił Gorbaczow (na fotografii), autor reform określanych mianem pieriestrojki, ostatni przywódca KPZR i ZSRR
- 1991 – zmarł Serge Gainsbourg, autor i współwykonawca piosenki „Je t’aime... moi non plus”
- 1996 – zmarł polski dziennikarz Dariusz Fikus przez 25 lat związany z tygodnikiem „Polityka”, po 1989 redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”
4 marca 2026
4 marca: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Kazimierz i Placyda; Chińczycy obchodzą Święto Latarni
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1386 – w katedrze wawelskiej arcybiskup Bodzęta dokonał koronacji Władysława Jagiełły na króla Polski
- 1896 – urodził się polski polityk Kazimierz Świtalski (na fotografii), żołnierz Legionów Polskich, jeden z bliskich współpracowników Józefa Piłsudskiego, minister w gabinecie Kazimierza Bartla, premier, marszałek Sejmu w latach 1930-1935
- 1906 – urodził się polski historyk sztuki Karol Estreicher, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykładowca w ASP w Krakowie oraz WSSP we Wrocławiu, długoletni dyrektor Muzeum UJ; kontynuator dzieła życia swojego dziadka Karola Estreichera st. oraz ojca Stanisława: monumentalnej Bibliografii polskiej Estreichera
- 1916 – zmarł niemiecki malarz Franz Marc, przedstawiciel ekspresjonizmu, współzałożyciel grupy artystycznej Błękitny Jeździec (na ilustracji: „Koń czerwony i koń niebieski”)
- 1936 – urodził się brytyjski kierowca wyścigowy Jim Clark, dwukrotny mistrz świata Formuły 1, uznawany za najlepszego kierowcę wyścigowego w historii Wielkiej Brytanii
- 1941 – na froncie zachodnim brytyjscy komandosi dokonali rajdu na norweski archipelag Lofoty
- 1951 – została uruchomiona pierwsza linia Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, która połączyła Gdańsk Główny z Nowym Portem (na fotografii SKM współcześnie)
6 marca 2026
6 marca: imieniny obchodzą m.in.: Koleta, Róża i Wiktor; dzień niepodległości Ghany
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1836 – rewolucja teksańska: wojska meksykańskie zdobyły fort Alamo i dokonały rzezi obrońców
- 1926 – urodzili się: amerykański ekonomista Alan Greenspan, długoletni Przewodniczący Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych, oraz polski reżyser filmowy i teatralny Andrzej Wajda, autor licznych filmów, m.in. Kanał, Popiół i diament, Lotna, Popioły, Wesele, Człowiek z marmuru, Człowiek z żelaza, Pan Tadeusz, Katyń i Wałęsa. Człowiek z nadziei, w 2000 nagrodzony Oscarem za całokształt twórczości
- 1946 – urodził się angielski muzyk David Gilmour, członek zespołu Pink Floyd
- 1966 – urodził się amerykański szachista Maurice Ashley, pierwszy w historii Afroamerykanin, który otrzymał tytuł arcymistrza (na fotografii)
- 1976 – otwarto Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem (na fotografii)
- 1986 – zmarła amerykańska malarka doby modernizmu Georgia O’Keeffe, aktywna artystycznie przez cały niemal wiek XX, sławę przyniosły jej obrazy przedstawiające wielkie (jakby oglądane przez szkło powiększające) kwiaty, muszle i zwierzęce kości, malowała również architekturę i pejzaże z Teksasu i Nowego Meksyku, a pod koniec życia, w związku z utratą wzroku, zajęła się ceramiką
8 marca 2026
8 marca: imieniny obchodzą m.in.: Beata, Jan i Miłogost; Dzień Kobiet
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1761 – urodził się Jan Potocki (na portrecie), polski pisarz i polityk, autor powieści Rękopis znaleziony w Saragossie
- 1801 – Ralph Abercromby desantował swoje siły pod Abukirem w Egipcie: początek bitwy pod Kanopą z Francuzami
- 1936 – urodził się polski aktor teatralny i filmowy Janusz Zakrzeński, wieloletni członek Związku Piłsudczyków, wielokrotnie wcielający się w rolę Józefa Piłsudskiego (w teatrze, w filmach, np. Polonia Restituta czy na uroczystościach rocznicowych, np. podczas obchodów Święta Niepodległości)
- 1946 – „sobór” we Lwowie zniósł unię brzeską
- 1966 – w Dublinie IRA wysadziła w powietrze Kolumnę Nelsona (na ilustracji)
- 1971 – zmarł Harold Lloyd, amerykański aktor komediowy epoki kina niemego; tegoż dnia bokserski „pojedynek stulecia” pomiędzy Muhammadem Alim a Joe Frazierem w Madison Square Garden
10 marca 2026
10 marca: imieniny obchodzą m.in.: Cyprian, Gajusz i Symplicjusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1646 – Władysław IV Waza pojął za żonę francuską księżniczkę Marię Gonzaga (na portrecie)
- 1861 – zmarł Taras Szewczenko (na autoportrecie z czasów młodości), ukraiński wieszcz narodowy
- 1866 – zmarł polski rabin Icchak Meir Alter, założyciel i pierwszy cadyk chasydzkiej dynastii Ger
- 1906 – w katastrofie w kopalni Courrières we Francji zginęło 1099 górników
- 1926 – urodził się żołnierz AK, podpułkownik WP Czesław Cywiński, prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK
- 1946 – zmarł niemiecki geograf i geopolityk Karl Haushofer, choć nie był nigdy członkiem partii nazistowskiej, to ciąży na nim zarzut inspirowania do nazistowskich podbojów i zbrodni, co zresztą przywiodło go do samobójczej śmierci
12 marca 2026
12 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bernard, Blizbor i Józefina; dzień niepodległości Mauritiusu
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1776 – urodziła się brytyjska awanturniczka i podróżniczka Hester Stanhope
- 1936 – urodził się polski prezbiter katolicki i teolog Michał Heller (na fotografii), profesor nauk filozoficznych specjalizujący się w filozofii przyrody, fizyce, kosmologii relatywistycznej oraz relacji nauka-wiara
- 1946 – urodziła się amerykańska aktorka, piosenkarka i artystka estradowa Liza Minnelli (na fotografii w filmie Kabaret)
- 1956 – urodził się polski skoczek narciarski Stanisław Bobak, reprezentant Polski, dwukrotny olimpijczyk; tegoż dnia w Moskwie zmarł Bolesław Bierut, przewodniczący Komitetu Centralnego PZPR, prezydent i premier Polski
- 1986 – w Hanowerze rozpoczęły się pierwsze informatyczne targi Cebit
14 marca 2026
14 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ewa, Leon i Matylda; Dzień Liczby Pi
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1801 – urodził się estoński poeta i językoznawca Kristjan Jaak Peterson, uważany za twórcę literatury estońskiej i współczesnej estońskiej poezji, a rocznica jego urodzin od 1996 roku jest obchodzona jako Dzień Języka Ojczystego; tegoż dnia zmarł polski poeta, dramaturg i publicysta Ignacy Krasicki, biskup warmiński i arcybiskup gnieźnieński, autor bajek, satyr i poematów heroikomicznych (Monachomachia, Myszeida)
- 1901 – urodził się czechosłowacki polityk narodowości węgierskiej János Esterházy, lider mniejszości węgierskiej w Pierwszej i Drugiej Republice oraz w państwie słowackim
- 1931 – zmarł szwedzki architekt działający głównie w Berlinie Alfred Grenander, przedstawiciel najpierw secesji, w późniejszym okresie także modernizmu, projektant stacji berlińskiego metra (na historycznej fotografii stacja metra Hausvogteiplatz)
- 1941 – urodził się niemiecki reżyser filmowy i telewizyjny Wolfgang Petersen (na fotografii) (Okręt, Na linii ognia, Niekończąca się opowieść)
- 1986 – europejska sonda kosmiczna Giotto zbliżyła się do Komety Halleya na odległość 596 km
- 2006 – zmarł estoński pisarz i polityk Lennart Meri, pierwszy prezydent po odzyskaniu niepodległości
16 marca 2026
16 marca: imieniny obchodzą m.in.: Abraham, Herbert i Przybymir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1736 – zmarł włoski kompozytor Giovanni Battista Pergolesi (na portrecie), twórca opery komicznej
- 1896 – urodził się Rafał Abkowicz, ostatni hazzan polskich Karaimów
- 1901 – w krakowskim Teatrze Miejskim odbyła się premiera Wesela Stanisława Wyspiańskiego. Dramat opisuje autentyczne wydarzenie: wesele poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną
- 1911 – urodził się Josef Mengele – niemiecki lekarz; SS-mann, który w Auschwitz przeprowadzał pseudomedyczne eksperymenty na więźniach
- 1936 – z taśmy produkcyjnej zakładów GAZ w mieście Gorki zeszły pierwsze egzemplarze samochodu osobowego M-1 (na fotografii) wzorowanego na amerykańskim Fordzie Model B z 1932 r.
- 1941 – urodził się włoski reżyser filmowy Bernardo Bertolucci (Ostatnie tango w Paryżu, Ostatni cesarz, Mały Budda)
- 1971 – Telewizja Polska nadała pierwszy, eksperymentalny program w kolorze (przy użyciu francuskiego systemu SECAM)
18 marca 2026
18 marca: imieniny obchodzą m.in.: Edwarda, Edward i Narcyz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1596 – król Zygmunt III postanowił o przeniesieniu rezydencji monarszej do Warszawy (na rycinie Hogenberga); podjęta w tym dniu decyzja była realizowana etapami: ostatecznie król wraz z rodziną i dworem opuścił Wawel na stałe w maju 1609; wydarzenie to przyjęto w wielu publikacjach za akt przeniesienia stolicy państwa z Krakowa do Warszawy, jednakże Kraków do końca istnienia Rzeczypospolitej był formalną stolicą, a Warszawa nazywana była Miastem Rezydencjonalnym Jego Królewskiej Mości
- 1866 – urodził się polski teoretyk zarządzania Karol Adamiecki, twórca harmonogramów pracy
- 1871 – została proklamowana Komuna Paryska
- 1921 – bolszewicy zdławili powstanie marynarzy w Kronsztadzie; tegoż dnia w Rydze podpisano traktat pokojowy między Polską, Rosją Radziecką i Ukrainą Radziecką
- 1936 – urodził się południowoafrykański polityk, prawnik Frederik Willem de Klerk, Prezydent Południowej Afryki w latach 1989–1994, laureat Pokojowej Nagrody Nobla z Nelsonem Mandelą; tegoż dnia zmarł grecki polityk, prawnik, wielokrotny premier Elefterios Wenizelos (na fotografii), orędownik Wielkiej Idei
20 marca 2026
20 marca: imieniny obchodzą m.in.: Aleksandra, Eufemia i Klaudia; wczoraj lub dziś kończące ramadan święto Id al-Fitr
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1786 – król Gustaw III założył Akademię Szwedzką, tą samą, która obecnie co roku nominuje laureata Literackiej Nagrody Nobla
- 1811 – urodził się Napoleon II, jedyny legalny syn cesarza Napoleona zwany „Orlątkiem” (l'Aiglon), domniemany przez niektórych ojciec naturalny cesarza Meksyku Maksymiliana
- 1901 – urodził się polski historyk prawa i kanonista, profesor Adam Vetulani, autor przełomowych badań nad Dekretem Gracjana
- 1921 – na Górnym Śląsku odbył się plebiscyt narodowościowy (na ilustracji plakat propagandowy)
- 1931 – zmarł niemiecki polityk Hermann Müller, kanclerz Rzeszy, jeden z niemieckich sygnatariuszy Traktatu Wersalskiego
- 1941 – urodził się polski malarz, rysownik, scenograf i pedagog Jerzy Duda-Gracz
- 1951 – urodził się polski aktor charakterystyczny Zbigniew Buczkowski (na fotografii), popularność wśród telewidzów przyniosły mu seriale Dom, Graczykowie i Święta wojna
22 marca 2026
22 marca: imieniny obchodzą m.in.: Baldwin, Bogusław i Lea; Światowy Dzień Wody
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1471 – zmarł król Czech Jerzy z Podiebradów (na ilustracji wizerunek z kroniki Marcina Kuthena), pierwszy w historii król państwa europejskiego, który odrzucił wiarę katolicką – przyjął nauki Jana Husa
- 1786 – urodził się polski historyk, bibliograf, numizmatyk, poliglota, heraldyk i działacz polityczny Joachim Lelewel (na portrecie)
- 1841 – na pola koło dzisiejszej wsi Wilkanowo (województwo lubuskie) spadł meteoryt
- 1931 – urodził się amerykański fizyk Burton Richter, laureat Nagrody Nobla za odkrycie cząstki elementarnej nazwanej J/ψ
- 1951 – zmarł generał dywizji Wojska Polskiego Tadeusz Piskor, dowódca Armii „Lublin” w kampanii wrześniowej 1939 roku
- 2011 – były prezydent Izraela Mosze Kacaw został skazany przez sąd w Tel-Awiwie na 7 lat pozbawienia wolności za gwałt i molestowanie seksualne
24 marca 2026
24 marca: imieniny obchodzą m.in.: Dzierżysław, Katarzyna i Marek
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1776 – zmarł angielski cieśla i zegarmistrz samouk John Harrison, konstruktor pierwszego chronometru (na fotografii) – skonstruowanego na konkurs ogłoszony przez brytyjską Admiralicję instrumentu pomiarowego, który umożliwił precyzyjne wyznaczanie długości geograficznej
- 1916 – zmarł hiszpański pianista i kompozytor Enrique Granados (na fotografii), współtwórca narodowego stylu w muzyce hiszpańskiej, autor fortepianowego cyklu Goyescas (przerobionego także na operę), inspirowanego obrazami Francisca Goi (posłuchaj intermezzo z „Goyescas” w transkrypcji na orkiestrę)
- 1926 – urodził się włoski satyryk, autor sztuk teatralnych Dario Fo, laureat literackiej Nagrody Nobla
- 1946 – zmarł rosyjski szachista Aleksandr Alechin (na fotografii), czwarty mistrz świata w szachach (w latach 1927–1935 oraz od 1937 do śmierci)
- 1966 – Dąb Chrobry został uznany za pomnik przyrody
- 1976 – brudna wojna: prezydent Argentyny Isabel Perón została obalona przez pucz wojskowy
- 1976 – zmarł brytyjski wojskowy, marszałek Bernard Law Montgomery, w czasie II wojny światowej dowódca sił brytyjskich w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie
26 marca 2026
26 marca: imieniny obchodzą m.in.: Kasjan, Emanuel i Larysa; dzień niepodległości Bangladeszu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1226 – cearz rzymski Fryderyk II wydał w Rimini Złotą Bullę, na mocy której nadał Krzyżakom prawa do wszystkich ziem, jakie zdobędą podczas misji w Prusach
- 1516 – urodził się szwajcarski polihistor i przyrodnik Konrad Gesner, bibliofil, filolog, lingwista i leksykolog, autor prac botanicznych oraz zoologicznych (praca Historiae animalium – całokształt ówczesnej wiedzy zoologicznej i podstawowe źródło na temat świata zwierząt przez kolejnych 200 lat), twórca pierwszej nowożytnej uniwersalnej bibliografii Bibliotheca Universalis
- 1821 – urodził się niemiecki statystyk i ekonomista Ernst Engel, twórca prawa dotyczącego budżetów gospodarstw domowych nazwanego jego imieniem
- 1881 – zmarł kaszubski lekarz, pisarz i publicysta Florian Ceynowa, pierwszy kaszubski działacz społeczny i narodowy, badacz folkloru i języka kaszubskiego, twórca pisowni kaszubskiej i pierwszych kaszubskich utworów literackich
- 1941 – urodził się polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej Wojciech Młynarski (na fotografii), znany przede wszystkim z autorskich recitali
- 1991 – Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj podpisały traktat o utworzeniu południowoamerykańskiej strefy wolnego handlu Mercosur
- 1996 – zmarł amerykański polityk pochodzenia polskiego Edmund Muskie, działacz Partii Demokratycznej, sekretarz stanu w gabinecie Jimmy’ego Cartera
28 marca 2026
28 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ingbert, Krzysław i Renata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1566 – położono kamień węgielny pod budowę miasta Valletta (nazwanego tak na cześć jego założyciela – wielkiego mistrza joannitów, Jeana de la Valette) na Malcie (na ilustracji widok na miasto z prokatedrą św. Pawła i bazyliką Matki Bożej z Góry Karmel)
- 1866 – dekretem cesarza Franciszka Józefa Jablonec nad Nysą otrzymał prawa miejskie
- 1936 – urodzili się: czeski scenarzysta i aktor filmowy Zdeněk Svěrák, wraz z Ladislavem Smoljakiem twórca fikcyjnej postaci Járy Cimrmana, ojciec reżysera Jana, oraz peruwiański pisarz, dziennikarz, myśliciel i polityk Mario Vargas Llosa (na fotografii), laureat literackiej Nagrody Nobla
- 1941 – śmiercią samobójczą zmarła angielska pisarka i feministka Virginia Woolf (na fotografii), autorka m.in. Pani Dalloway, Do latarni morskiej, Orlando
- 1986 – urodziła się amerykańska piosenkarka pop, autorka tekstów i piosenek oraz aktorka Lady Gaga
30 marca 2026
30 marca: imieniny obchodzą m.in.: Amadeusz, Kwiryna i Litobor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
.svg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1746 – urodził się hiszpański malarz, grafik i rysownik okresu romantyzmu Francisco Goya, portrecista i malarz scen rodzajowych; znany m.in. z obrazów sztalugowych Rozstrzelanie powstańców madryckich, Maja naga i Maja ubrana, cykli graficznych Kaprysy oraz Okropności wojny czy malowideł ściennych znanych jako Czarne obrazy (na ilustracji: autoportret Goi oraz „Kiedy rozum śpi, budzą się potwory” z cyklu Kaprysy)
- 1856 – podpisano traktat paryski kończący wojnę krymską między Rosją a Imperium Osmańskim i sprzymierzonymi z nim Wielką Brytanią, Francją i Sardynią
- 1971 – uratowano górnika KWK „Rokitnica” w Zabrzu Alojzego Piontka, uwięzionego pod ziemią od czasu katastrofy 23 marca
- 1981 – w Waszyngtonie John Hinckley Jr. dokonał zamachu na prezydenta USA Ronalda Reagana, ciężko raniąc prezydenta
- 2006 – Portia Simpson-Miller została pierwszą kobietą-premierem Jamajki
- 2011 – zmarła rosyjska aktorka i artystka estradowa Ludmiła Gurczenko, wybitna postać radzieckiej i rosyjskiej kinematografii, ciesząca się uwielbieniem widzów przez ponad pięćdziesiąt lat, Ludowa Artystka ZSRR, wystąpiła m.in. w filmach Syberiada Andrieja Konczałowskiego, Pięć wieczorów Nikity Michałkowa, czy Dworzec dla dwojga Eldara Riazanowa