Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/listopad
Rocznice
1 listopada 2022
1 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Nikola, Rajner i Robert; w Kościele zachodnim uroczystość Wszystkich Świętych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1757 – urodził się włoski rzeźbiarz klasycystyczny, malarz i architekt Antonio Canova
- 1897 – grupa uczniów z liceum założyła klub piłkarski Juventus F.C., w którym w latach świetności występowali m.in. Zbigniew Boniek i Michel Platini
- 1907 – zmarł francuski literat Alfred Jarry, prekursor teatru absurdu, autor sztuki Ubu Król czyli Polacy – której rzecz dzieje się „w Polsce, czyli nigdzie”
- 1942 – „likwidacja” przez Niemców getta w Tomaszowie Mazowieckim
- 1952 – Amerykanie dokonali na atolu Eniwetok eksplozji pierwszej bomby wodorowej (noszącej nazwę kodową „Ivy Mike”)
- 1962 – Związek Radziecki wystrzelił sondę Mars 1 – pierwszy statek kosmiczny, który dotarł w pobliże czerwonej planety
- 1972 – zmarł amerykański poeta modernistyczny Ezra Pound (na fotografii); zwolennik włoskiego faszyzmu, w 1945 roku – po ujęciu przez alianckich zdobywców Italii – pod zarzutem zdrady stanu więziony był jak zwierzę w otwartej klatce
3 listopada 2022
3 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Hubert, Marcin i Sylwia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1852 – urodził się Mutsuhito, cesarz Japonii od 1867, za którego rządów przeprowadzono gruntowną modernizację kraju (na ukiyo-e autorstwa Chikanobu Toyoharu w towarzystwie małżonki oraz następcy tronu, księcia Yoshihito)
- 1882 – urodził się Jakub Kołas, nauczyciel, poeta i powieściopisarz, najwybitniejszy – obok swego rówieśnika, Janki Kupały – przedstawiciel literatury białoruskiej
- 1927 – urodził się polski aktor teatralny i filmowy Zbigniew Cybulski, odtwórca głównej roli w filmie Popiół i diament w reżyserii Andrzeja Wajdy
- 1937 – na mocy orzeczenia Trójki NKWD rozstrzelano Wołodymyra Czechiwskiego, byłego premiera Ukraińskiej Republiki Ludowej
- 1957 – w ZSRR został wystrzelony sztuczny satelita Sputnik 2 z psem Łajką na pokładzie
- 1992 – w amerykańskich wyborach prezydenckich zwyciężył kandydat demokratów Bill Clinton (na fotografii), pokonując – po 12 latach rządów republikanów – urzędującego w Białym Domu George’a H.W. Busha
5 listopada 2022
5 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Dalemir, Filotea i Sławomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1912 – wybory w USA wygrał demokrata Woodrow Wilson (na fotografii), pokonując urzędującego republikańskiego prezydenta Williama Howarda Tafta oraz jego poprzednika w Białym Domu, Theodora Roosevelta
- 1922 – w Polsce odbyły się wybory do Sejmu I kadencji
- 1937 – zmarł polski poeta, prozaik i eseista Bolesław Leśmian, z zawodu notariusz
- 1967 – urodziła się polska piosenkarka Kayah
- 1977 – zmarli: radziecki górnik dołowy Aleksiej Stachanow, przodownik pracy, oraz René Goscinny, francuski prozaik i humorysta, scenarzysta komiksu o Asteriksie, autor przygód Mikołajka
- 1992 – zmarł holenderski astronom Jan Oort, twórca hipotezy o okołosłonecznym obłoku kometarnym (na ilustracji)
7 listopada 2022
7 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ernest, Antoni i Karina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
,_Polish_chemist_Wellcome_M0004624.jpg)
- 1612 – wielka smuta: po zdobyciu przez Rosjan Kitajgrodu, w obliczu braku żywności i bez nadziei na odsiecz, dowodzący polską załogą na oblężonym Kremlu moskiewskim pułkownik Mikołaj Struś poddał placówkę (według starego stylu było to 28 października)
- 1822 – urodził się niemiecki lekarz Franz Schlegel, twórca i pierwszy dyrektor wrocławskiego zoo
- 1867 – urodziła się Maria Skłodowska-Curie (na fotografii), chemiczka i fizyczka, badaczka promieniotwórczości, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla
- 1957 – z taśmy produkcyjnej w Zwickau zjechał pierwszy Trabant
- 1962 – zmarła Eleanor Roosevelt, amerykańska działaczka społeczna i publicystka, delegat USA na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ (na fotografii), współtwórczyni Powszechnej deklaracji praw człowieka, amerykańska „pierwsza dama” w latach 1932-1945
- 1967 – urodził się francuski DJ i producent muzyczny David Guetta
- 2012 – wydano dziesiątą część serii powieści dla dzieci i młodzieży (Felix, Net i Nika): Felix, Net i Nika oraz Świat Zero 2. Alternauci
9 listopada 2022
9 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lilla, Ludwik i Orestes; dzień niepodległości Kambodży
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1732 – urodziła się Mlle de Lespinasse, francuska dama prowadząca salon literacki, znana jako epistolografka; jej listy przełożył na język polski Tadeusz Boy-Żeleński; tegoż dnia Alfons Maria Liguori, późniejszy biskup i święty Kościoła rzymskiego, założył zakon redemptorystów
- 1907 – król Edward VII otrzymał w urodzinowym darze diament Cullinan
- 1922 – urodził się Piotr Słonimski (na fotografii obok stryja Antoniego), polskiego pochodzenia francuski genetyk, badacz mitochondriów
- 1952 – zmarł przywódca ruchu syjonistycznego Chaim Weizman (na fotografii), pierwszy prezydent Izraela
- 1962 – władze USRR zmieniły nazwę miasta „Stanisławów” (nadaną w 1662 r. przez założyciela, Andrzeja Potockiego na cześć jego ojca, Stanisława „Rewery” Potockiego) na Iwano-Frankiwsk – dla uhonorowania Iwana Franki, literata i działacza socjalistycznego
- 1977 – Adam Michnik wygłosił w domu profesora Władysława Kunickiego-Goldfingera inauguracyjny wykład Uniwersytetu Latającego
11 listopada 2022
11 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Marcin, Maryna i Teodor; Święto Niepodległości Polski i Angoli; Dzień Weteranów w Stanach Zjednoczonych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1417 – zakończyło się konklawe – formalne zakończenie wielkiej schizmy zachodniej
- 1572 – Tycho Brahe dostrzegł supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei, była to SN 1572
- 1842 – w gospodach pojawiło się uwarzone przez Josefa Grolla w Pilźnie piwo dolnej fermentacji, nazwane od tego miasta „pilznerem”
- 1922 – urodził się amerykański pisarz science-fiction Kurt Vonnegut
- 1982 – rozpoczęła się piąta misja (logo misji) wahadłowca kosmicznego Columbia
- 1997 – po 7 tygodniach od dnia wyborów koalicyjny rząd Jerzego Buzka uzyskał wotum zaufania; mimo odejścia Unii Wolności z koalicji i przeprowadzenia programu czterech reform rząd utrzymał się do końca kadencji; tegoż dnia Mary McAleese (na fotografii) objęła urząd prezydenta Irlandii
13 listopada 2022
13 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Augustyna, Liwia i Mateusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1312 – urodził się Edward III, król Anglii, który – jako siostrzeniec trzech ostatnich królów Francji z dynastii Kapetyngów – zgłosił pretensję do tronu Francji, co dało początek wojnie stuletniej
- 1817 – we Lwowie powstał Zakład Narodowy im. Ossolińskich (na fotografii instytut)
- 1947 – urodziła się polska pisarka Ewa Barańska
- 1982 – zmarł Włodzimierz Trzebiatowski – chemik, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza i Uniwersytetu Wrocławskiego, prezes Polskiej Akademii Nauk
- 2002 – u wybrzeży hiszpańskiej Galicji nastąpiło uszkodzenie tankowca MT Prestige; zatonął on 6 dni później, a spowodowany tymi zdarzeniami wyciek ropy był jedną z największych dotychczas katastrof ekologicznych
- 2007 – światło dzienne ujrzała strzelanka pierwszoosobowa Crysis
- 2017 – zmarła aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Alina Janowska (na ilustracji)
15 listopada 2022
15 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Idalia i Leopold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1812 – kampania moskiewska: rozpoczęła się bitwa pod Krasnym pomiędzy siłami Kutuzowa a ustępującą z Moskwy na Smoleńsk Wielką Armią Napoleona
- 1902 – uruchomiona została Kolej Warszawsko-Kaliska
- 1907 – urodził się Claus Schenk von Stauffenberg, niemiecki oficer, sprawca nieudanego zamachu na Hitlera; tegoż dnia zmarł Rafał Kalinowski (na fotografii), za młodu inżynier wojskowy w służbie carskiej, potem uczestnik powstania styczniowego, karmelita (noszący imię zakonne „Rafał od św. Józefa”), święty Kościoła rzymskiego
- 1917 – zmarł francuski filozof, antropolog i socjolog Émile Durkheim
- 1957 – zmarł czynny w Krakowie pisarz, poeta, dziennikarz i dramatopisarz Andrzej Bursa (na fotografii)
- 2002 – Hu Jintao został sekretarzem generalnym Komunistycznej Partii Chin
17 listopada 2022
17 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Elżbieta, Wiktoria i Zacheusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.JPG)
- 1812 – bitwa pod Krasnym pomiędzy wycofującymi się spod Moskwy pozostałościami Wielkiej Armii Napoleona a rosyjską armią pod wodzą Kutuzowa
- 1857 – urodził się francuski neurolog polskiego pochodzenia Józef Babiński (na fotografi),
- 1892 – rozpoczął się zjazd założycielski Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
- 1917 – zmarł francuski rzeźbiarz Auguste Rodin (dzieło)
- 1942 – urodzili się: polska aktorka Anna Seniuk, oraz amerykański reżyser Martin Scorsese
- 1982 – z obrażeń odniesionych na ringu zmarł południowokoreański bokser Kim Duk-koo, co spowodowało rewizję reguł walk zawodowych
19 listopada 2022
19 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Salomea i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1887 – zmarła amerykańska poetka żydowskiego pochodzenia Emma Lazarus (na ilustracji), autorka m.in. cyklu lirycznego Epoki
- 1942 – urodził się amerykański projektant mody Calvin Klein. Oprócz odzieży, Klein również swoim nazwiskiem sygnuje perfumy, zegarki i biżuterię; rozpoczął się kontratak wojsk radzieckich pod Stalingradem; tegoż dnia w getcie w Drohobyczu zamordowany przez gestapowca został Bruno Schulz, pisarz i malarz (na portrecie)
- 1962 – urodziła się amerykańska aktorka, reżyserka i producentka filmowa Jodie Foster, zdobywczyni dwóch Oscarów i wielu innych nagród
- 1987 – Sejm PRL wybrał Ewę Łętowską na pierwszego Rzecznika Praw Obywatelskich
- 2007 – zmarła ocalona z warszawskiego Getta piosenkarka Wiera Gran
21 listopada 2022
21 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gelazja, Heliodor i Janusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1852 – urodził się hiszpański kompozytor i wirtuoz gitary Francisco Tárrega
- 1877 – Tomasz Edison ogłosił wynalezienie fonografu (na fotografii)
- 1902 – urodzili się: Michaił Susłow, czołowy ideolog KPZR epoki Breżniewa, oraz tworzący w jidysz żydowski pisarz Isaac Bashevis Singer, laureat Nagrody Nobla w 1978 roku
- 1922 – Rebecca Latimer Felton została pierwszą w historii kobietą-senatorem Stanów Zjednoczonych
- 1962 – zawieszenie broni w wojnie chińsko-indyjskiej
23 listopada 2022
23 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Fotyna, Klemens i Lukrecja
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 912 – urodził się Otton I Wielki, król niemiecki i cesarz rzymski
- 1457 – zmarł Władysław Pogrobowiec (na drzeworycie pochodzącym z Kroniki norymberskiej), książę Austrii, król Czech i Węgier
- 1927 – śmierć Kasztanki, ulubionej klaczy Józefa Piłsudskiego (na zdjęciu wykonanym ok. 1914)
- 1937 – urodził się historyk mediewista Karol Modzelewski, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL
- 1942 – wojska radzieckie zamknęły w kotle pod Stalingradem niemiecką 6. Armię Polową pod dowództwem generała Friedricha Paulusa (na archiwalnej fotografii radzieckie pozycje obronne)
- 1972 – ostatnia próba startu radzieckiej rakiety księżycowej N1
- 1982 – zmarła Grażyna Kuroń, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
25 listopada 2022
25 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Erazm, Godzimir i Katarzyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1177 – Baldwin Trędowaty i Renald z Châtillon pokonali Saladyna w bitwie pod Montgisard
- 1562 – urodził się hiszpański poeta i dramatopisarz Lope de Vega (na portrecie)
- 1862 – rektor Józef Mianowski (na fotografii) wygłosił mowę inauguracyjną w nowo założonej Szkole Głównej
- 1867 – Alfred Nobel opatentował dynamit
- 1937 – do służby wszedł niszczyciel ORP Błyskawica
- 1967 – w Teatrze Narodowym w Warszawie odbyła się premiera Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka, spektaklu zdjętego z afisza w styczniu następnego roku, co stało się jedną z przyczyn wydarzeń marcowych
- 1982 – pod zarzutem współudziału w zamachu na Jana Pawła II został aresztowany Sergej Antonow, pracownik rzymskiego przedstawicielstwa bułgarskich linii lotniczych (zwolniony w 1986 r. z braku dowodów)
27 listopada 2022
27 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gustawa, Walerian i Wirgiliusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 602 – Maurycjusz, ostatni cesarz z dynastii justyniańskiej, został na rozkaz buntownika Fokasa zamordowany razem z synami
- 1812 – Wielka Armia Napoleona przeprawiła się przez Berezynę w odwrocie spod Moskwy
- 1852 – zmarła Ada Lovelace (na portrecie), córka poety Lorda Byrona, współpracowniczka Charlesa Babbage'a, wraz z nim prapionierka informatyki
- 1922 – Marszałek Wojciech Trąmpczyński poprowadził ostatnie, 342. posiedzenie Sejmu Ustawodawczego, ustępującego po 20 miesiącach od uchwalenia Konstytucji marcowej
- 1942 – urodził się amerykański gitarzysta, wokalista i kompozytor rockowy Jimi Hendrix (na fotografii); tegoż dnia Niemcy rozpoczęli wysiedlanie polskiej ludności z Zamojszczyzny w ramach Generalplan Ost
29 listopada 2022
29 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Błażej, Klementyna i Saturnin
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1632 – zmarł Fryderyk, palatyn reński, „zimowy król” Czech od jesieni 1619 do jesieni 1620 r. w przededniu wojny trzydziestoletniej
- 1662 – hetman polny litewski Wincenty Korwin Gosiewski (na portrecie) zginął w zamachu zorganizowanym przez członków Związku Braterskiego
- 1772 – zakończyła się obrona klasztoru karmelitów bosych w Zagórzu, ostatnia bitwa konfederacji barskiej
- 1797 – urodził się włoski kompozytor Gaetano Donizetti (na ilustracji), autor m.in. oper Anna Boleyn, Łucja z Lammermooru i Poliuto
- 1932 – urodził się Jacques Chirac, gaullistowski prezydent Francji z ramienia RPR w latach 1995-2007
- 1947 – Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 w sprawie podziału Brytyjskiego Mandatu Palestyny
- 2012 – zmarł polski historyk sztuki, pisarz, eseista, publicysta Jacek Woźniakowski
2 listopada 2022
2 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Bohdan, Marcjan i Tobiasz; Zaduszki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1667 – urodził się królewicz Jakub Sobieski (na portrecie u boku ojca), syn pierworodny Jana III i Marii Kazimiery, jeden z kandydatów do tronu Rzeczypospolitej podczas elekcji 1697 roku
- 1847 – urodził się Georges Sorel, francuski myśliciel społeczny, socjolog, początkowo zwolennik syndykalizmu, następnie teoretyk narodowego syndykalizmu
- 1852 – na prezydenta USA został wybrany Franklin Pierce; za jego rządów Stany Zjednoczone za 10 mln dolarów kupiły od Meksyku liczącą 77 tys. km² połać, należącą obecnie do stanów Arizona i Nowy Meksyk
- 1862 – urodził się ksiądz Maironis (na fotografii), litewski poeta romantyczny
- 1917 – w imieniu rządu Wielkiej Brytanii ogłoszono tzw. deklarację Balfoura, przewidującą utworzenie w przyszłości państwa żydowskiego
- 1932 – urodziła się polska piosenkarka Sława Przybylska
- 2007 – zmarł Igor Moisiejew, rosyjski tancerz i choreograf, współpracownik Sergiusza Prokofjewa (opera Miłość do trzech pomarańczy) i Arama Chaczaturiana (balet Spartakus)
4 listopada 2022
4 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Karol Boromeusz, Modesta i Olgierd; Rosjanie obchodzą Dzień Jedności Narodowej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1847 – zmarł niemiecki kompozytor Felix Mendelssohn-Bartholdy, autor Marsza weselnego, odkrywca twórczości Jana Sebastiana Bacha
- 1852 – Camillo Cavour (na portrecie), „ojciec” zjednoczonych Włoch, został premierem Królestwa Sardynii
- 1922 – angielski archeolog Howard Carter (na fotografii), kierujący finansowanymi przez lorda Carnavorna wykopaliskami, odnalazł w Dolinie Królów grobowiec faraona Tutanchamona
- 1952 – urodziła się Hanna Gronkiewicz-Waltz, polska polityk, była prezes NBP, urzędująca prezydent m. st. Warszawy; zgłoszony przez republikanów generał Dwight Eisenhower został wybrany na prezydenta USA, pokonując kandydata demokratów – senatora z Illinois Adlaia Stevensona; urzędujący od 7 lat w Białym Domu demokratyczny prezydent Harry Truman nie kandydował; tegoż dnia wejście w życie regulacji prawnych powołujących NSA, główną amerykańską agencję wywiadu elektronicznego
6 listopada 2022
6 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Daniela, Leonard i Wincenta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1657 – podpisano traktaty welawsko-bydgoskie, znoszące zależność lenną Prus Książęcych od Polski
- 1672 – zmarł niemiecki kompozytor i organista Heinrich Schütz
- 1887 – zmarł francuski socjalista i poeta Eugène Pottier, autor Międzynarodówki
- 1912 – zmarł ukraiński kompozytor i pianista Mykoła Łysenko (na monecie okolicznościowej), twórca ukraińskiej opery narodowej
- 1917 – o 21:40 krążownik Aurora oddał strzał, co było sygnałem do rozpoczęcia Rewolucji październikowej w Rosji
- 1932 – urodził się belgijski fizyk François Englert (na fotografii), laureat nagrody Nobla za przewidzenie teoretyczne i potwierdzenie doświadczalne istnienia bozonu Higgsa
- 1937 – Włochy przystąpiły do paktu antykominternowskiego
8 listopada 2022
8 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Symforianna, Bogdan i Gotfryd
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
Żołnierze amerykańscy na pokładzie barki desantowej LCA kierującej się w stronę plaż niedaleko Oranu- 1412 – jako zabezpieczenie pożyczki 37 tys. groszy praskich król Zygmunt Luksemburski przekazał Władysławowi Jagielle tzw. zastaw spiski
- 1622 – urodził się Karol X Gustaw, król Szwecji, który w 1655 r. zajął Polskę po kapitulacji po bitwie pod Ujściem, zaś Litwę poddał mu hetman Janusz Radziwiłł
- 1632 – na króla Polski sejm elekcyjny wybrał królewicza Władysława (na portrecie Rubensa z 1624 roku), obranego cara moskiewskiego, syna zmarłego Zygmunta III Wazy
- 1922 – urodził się Christiaan Barnard, południowoafrykański kardiochirurg, który jako pierwszy przeszczepił serce u człowieka
- 1942 – rozpoczęła się operacja Torch – desant aliantów na pozostające pod władzą Vichy terytorium w Afryce Północnej (na zdjęciu amerykańscy żołnierze na pokładzie barki desantowej kierującej się w stronę plaż nieopodal Oranu)
- 1992 – zmarła Hanna Skarżanka, polska aktorka teatralna i filmowa, w latach 80. XX w. związana z opozycją
10 listopada 2022
10 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Florencja, Leon i Ludomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1697 – urodził się angielski grafik William Hogarth (na autoportrecie), autor satyrycznych rycin i grawiur, demaskujących zepsucie współczesnego mu społeczeństwa (na ilustracji „agitacja wyborcza”)
- 1887 – urodził się niemiecki pisarz, pacyfista Arnold Zweig
- 1927 – urodził się polski aktor Edmund Fetting
- 1932 – urodził się amerykański aktor Roy Scheider, odtwórca głównej roli w filmie Szczęki
- 1942 – rozpoczęcie pełnej okupacji „Państwa Vichy” przez III Rzeszę i Królestwo Włoch
- 1982 – zmarł Leonid Breżniew – od 1964 r. Sekretarz Generalny KC KPZR (po obaleniu Nikity Chruszczowa), de facto – a od 1977 r. również de iure – przywódca ZSRR; okres jego rządów bywa określany mianem „epoki zastoju”
- 2007 – zmarł amerykański pisarz Norman Mailer, żołnierz II wojny światowej
12 listopada 2022
12 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Jozafat, Renata i Witold
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1472 – Iwan Srogi pojął za żonę bizantyjską księżniczkę Zofię; ich wnukiem był pierwszy car moskiewski, Iwan Groźny
- 1842 – urodził się John William Strutt, trzeci baron Rayleigh (na ilustracji), brytyjski fizyk, współodkrywca pierwiastka argonu, laureat Nagrody Nobla
- 1902 – urodził się Jan Marcin Szancer, grafik, scenograf, malarz, autor wielu ilustracji w książkach dla dzieci
- 1922 – urodził się Tadeusz Borowski (na fotografii), poeta, prozaik i publicysta (Pożegnanie z Marią)
- 1942 – rozpoczęła się bitwa pod Guadalcanal
- 1962 – premiera filmu O dwóch takich, co ukradli księżyc według powieści Kornela Makuszyńskiego
- 1982 – Jurij Andropow został I sekretarzem KC KPZR w miejsce zmarłego Leonida Breżniewa
14 listopada 2022
14 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ścibor, Filomen i Wawrzyniec; Światowy Dzień Cukrzycy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1852 – zmarł jezuita Karol Bołoz Antoniewicz (na portrecie), literat, autor pieśni religijnych – m.in. Chwalcie łąki umajone
- 1907 – urodzili się: szwedzka pisarka Astrid Lindgren (za biurkiem na rzeźbie wystawionej w Vimmerby), autorka Dzieci z Bullerbyn, Emila ze Smalandii i Pippi Långstrump, laureatka Orderu Uśmiechu, oraz Władysław Kopaliński, polski pisarz, leksykograf i wydawca
- 1922 – BBC rozpoczęła nadawanie programu radiowego
- 1972 – najstarszy indeks nowojorskiej giełdy, Dow Jones Industrial Average, po raz pierwszy przekroczył poziom 1000 punktów
- 1982 – stan wojenny: Lech Wałęsa został zwolniony z internowania
- 2007 – zmarł Jan Kaczmarek, współtwórca kabaretu „Elita” i radiowej audycji „Studio 202”
16 listopada 2022
16 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Gertruda i Małgorzata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1532 – w peruwiańskim mieście Cajamarca hiszpańscy konkwistadorzy Francisca Pizarra wymordowali (na ilustracji) kilka tysięcy Inków ze świty króla Atahualpy, a jego samego uwięzili
- 1632 – wojna trzydziestoletnia: w bitwie pod Lützen poległ król Szwecji Gustaw Adolf
- 1717 – urodził się Jean d’Alembert (na portrecie), francuski matematyk i filozof, jeden z redaktorów Encyklopedii
- 1872 – urodził się litewski prawnik i działacz narodowy Andrius Bulota, poseł do Dumy Państwowej, Konstytuanty oraz litewskich ciał parlamentarnych
- 1912 – uruchomienie zapory wodnej na Bobrze w Pilchowicach
- 1917 – Georges Clemenceau został premierem Republiki Francuskiej
- 1922 – urodził się teoretyk i historyk literatury Henryk Markiewicz, w latach 1989-2002 redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego
18 listopada 2022
18 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Filipina, Karolina i Roman; dzień niepodległości Łotwy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1787 – urodził się francuski chemik, wynalazca, współtwórca fotografii Louis Jacques Daguerre, autor techniki fotograficznej zwanej od jego nazwiska dagerotypią
- 1907 – urodził się kubański muzyk, gitarzysta i kompozytor Compay Segundo
- 1922 – zmarł francuski pisarz Marcel Proust (na fotografii), autor cyklu powieściowego W poszukiwaniu straconego czasu
- 1952 – zmarł francuski poeta Paul Éluard, dadaista i surrealista
- 1962 – urodził się amerykański gitarzysta Kirk Hammett, członek heavymetalowego zespołu Metallica; tegoż dnia zmarł duński fizyk Niels Bohr, członek projektu Manhattan, przyczynił się do zrozumienia budowy atomu, laureat Nagrody Nobla (na fotografii po lewej, obok Einsteina)
- 1987 – wybuchł pożar na stacji metra Kings Cross w Londynie. W wyniku efektu okopowego zginęło 31 osób
20 listopada 2022
20 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Oktawia, Rafał i Sędzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1882 – zmarł amerykański uczony Henry Draper, pionier spektroskopii i astrofotografii
- 1912 – urodził się syn ostatniego (panującego od 1916) cesarza Austrii Karola I, arcyksiążę Otto von Habsburg (na fotografii z 1998 przed wiedeńskim Belwederem) – który zrzekł się pretensji do tronu, był przeciwnikiem nazizmu; jako polityk dążył do integracji europejskiej, czterokrotnie został posłem do Parlamentu Europejskiego
- 1917 – I wojna światowa: w bitwie pod Cambrai po raz pierwszy na wielką skalę użyto czołgów
- 1917 – Ukraińska Centralna Rada proklamowała Ukraińską Republikę Ludową
- 1942 – urodził się amerykański polityk demokratyczny Joe Biden (na fotografii z 2008 r. obok Baracka Obamy), od 1972 nieprzerwanie przez 6 sześcioletnich kadencji senator ze stanu Delaware, w latach 2009–2017 wiceprezydent USA
- 1947 – księżniczka Elżbieta, następczyni tronu (a od 1952 monarchini) Wielkiej Brytanii, poślubiła greckiego księcia Filipa
- 1992 – premiera kultowego filmu Psy w reżyserii Władysława Pasikowskiego
22 listopada 2022
22 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Cecylia, Ernestyna i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1497 – Vasco da Gama opłynął Przylądek Dobrej Nadziei
- 1722 – urodził się ukraiński poeta, filozof i kompozytor Hryhorij Skoworoda
- 1827 – urodził się Karol Estreicher (na portrecie pędzla Leona Wyczółkowskiego), polski publicysta, bibliotekarz i bibliograf, historyk literatury i teatru, dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, autor monumentalnej, kontynuowanej przez jego syna i wnuka „Bibliografii Polskiej”
- 1902 – urodził się marszałek Francji Philippe Marie Leclerc
- 1907 – zmarł amerykański astronom Asaph Hall, odkrywca księżyców Marsa
- 1937 – urodził się polski piosenkarz, kompozytor i autor tekstów Edward Hulewicz
- 1982 – zmarł lekarz Stanisław Ostrowski (na fotografii), docent Uniwersytetu Jana Kazimierza, ostatni polski prezydent Lwowa
24 listopada 2022
24 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Biruta, Flora i Jaśmina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1227 – w Gąsawie został zamordowany książę Leszek Biały
- 1632 – urodził się Baruch Spinoza (na portrecie), racjonalistyczny filozof, krytyk Kartezjusza, znany z utożsamienia Boga i Natury
- 1642 – niderlandzki żeglarz Abel Tasman jako pierwszy Europejczyk odwiedził na Oceanie Południowym wyspę, nazwaną później jego imieniem
- 1947 – przed polskim Najwyższym Trybunałem Narodowym rozpoczął się pierwszy proces oświęcimski; tegoż dnia dokonano oblotu amerykańskiego samolotu transportowego Convair XC-99 (na fotografii)
- 1952 – prapremiera hiszpańskiej sztuki teatralnej Trzy cylindry
- 1987 – zmarł polski pisarz Karol Bunsch, autor m.in. wielotomowego cyklu Powieści piastowskich (Dzikowy skarb, Ojciec i syn) oraz trylogii o Aleksandrze Wielkim
26 listopada 2022
26 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Konrad, Lechosław i Sylwester
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1812 – kampania moskiewska: początek przeprawy resztek Wielkiej Armii przez Berezynę w odwrocie spod Moskwy (na obrazie Januarego Suchodolskiego)
- 1847 – urodziła się Maria Fiodorowna, księżniczka duńska i cesarzowa Rosji (jako żona cesarza Aleksandra III), matka Mikołaja II
- 1922 – w Dolinie Królów Howard Carter otworzył Grobowiec Tutanchamona
- 1937 – w Moskwie został rozstrzelany Peldżidijn Genden, były premier Mongolskiej Republiki Ludowej
- 1942 – premiera filmowego melodramatu Casablanca z Ingrid Bergman i Humphreyem Bogartem w rolach głównych (na kadrze)
- 1992 – czechosłowackie Zgromadzenie Narodowe podjęło decyzję o podziale federacji; 1 stycznia 1993 powstały nowe państwa, Czechy i Słowacja
- 2007 – wydano czwartą część serii powieści dla dzieci i młodzieży (Felix, Net i Nika): Felix, Net i Nika oraz Pułapka Nieśmiertelności
28 listopada 2022
28 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lesław, Stefan i Zdzisław; dzień niepodległości Albanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1582 – wpłacono kaucję w wysokości 40 funtów, mającą zagwarantować małżeństwo Williama Szekspira z ciężarną Anną Hathaway
- 1632 – urodził się Jean-Baptiste Lully, działający na dworze Ludwika XIV kompozytor epoki baroku
- 1907 – zmarł wszechstronny polski artysta Stanisław Wyspiański (na autoportrecie) – dramatopisarz (Klątwa, Wesele, Wyzwolenie), poeta i malarz, autor polichromii i witraży u krakowskich franciszkanów (na ilustracji portret śpiącego synka)
- 1912 – we Wlorze podpisano dokument ogłaszający powstanie niepodległego państwa albańskiego
- 1942 – urodził się Jonasz Kofta poeta, satyryk i piosenkarz, artysta kabaretowy i aktor radiowy, autor słów piosenek Kwiat jednej nocy i Radość o poranku
- 1982 – konstytucją apostolską Ut sit papież Jan Paweł II ustanowił prałaturę personalną Opus Dei
30 listopada 2022
30 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Konstancjusz i Zbysława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
,_Polish_chemist_Wellcome_M0004624.jpg){kind=link}
.JPG){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1427 – urodził się Kazimierz Jagiellończyk, wielki książę litewski i król Polski
- 1667 – urodził się brytyjski pisarz satyryczny i pamflecista Jonathan Swift, autor Podróży Guliwera
- 1817 – urodził się autor monumentalnej Historii Rzymu Theodor Mommsen (na portrecie pędzla Lenbacha), niemiecki historyk, poeta i prawnik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1917 – urodziła się polska historyk sztuki, eseistka i tłumaczka, popularyzatorka malarstwa Joanna Guze
- 1962 – birmański polityk U Thant (na fotografii) został Sekretarzem generalnym ONZ
- 1967 – zmarł irlandzki poeta Patrick Kavanagh
- 1982 – premiera albumu Thriller Michaela Jacksona