Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/listopad
Rocznice
1 listopada 2020
1 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Nikola, Rajner i Robert; w Kościele zachodnim uroczystość Wszystkich Świętych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.PNG)
- 1335 – władcy Czech, Polski i Węgier – Jan Luksemburski, Kazimierz III oraz Karol Robert – spotkali się na zjeździe w Wyszehradzie
- 1585 – urodził się polski matematyk, astronom, medyk, duchowny katolicki Jan Brożek, profesor i rektor Akademii w Krakowie
- 1705 – król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego, który od 1921 jest najwyższym polskim odznaczeniem państwowym (na ilustracji)
- 1755 – potężne trzęsienie ziemi zniszczyło Lizbonę (ilustracja)
- 1880 – urodził się niemiecki geofizyk Alfred Wegener (na fotografii)
- 1970 – na terenie portu lotniczego w Karaczi (Pakistan) miał miejsce nieudany zamach terrorystyczny na przewodniczącego Rady Państwa PRL marszałka Polski Mariana Spychalskiego; zginął wiceminister spraw zagranicznych Zygfryd Wolniak
- 1980 – wybuchł pożar w szpitalu psychiatrycznym w Górnej Grupie. W wyniku rażących zaniedbań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, w pożarze zginęło 55 pacjentów, a 26 zostało ciężko poparzonych
3 listopada 2020
3 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Hubert, Marcin i Sylwia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1500 – urodził się włoski złotnik, rzeźbiarz, medalier i pisarz Benvenuto Cellini, przedstawiciel manieryzmu (na ilustracji najsłynniejsza rzeźba jego autorstwa – Perseusz z głową Meduzy)
- 1845 – urodził się polski historyk, archeolog i etnograf Zygmunt Gloger, dzieło jego życia to Encyklopedia staropolska ilustrowana, która nadal stanowi cenne źródło do dziejów kultury staropolskiej
- 1920 – urodził się polski instruktor harcerski Maciej Aleksy Dawidowski ps. „Alek”, żołnierz Szarych Szeregów, opisany w Kamieniach na szaniec Aleksandra Kamińskiego
- 1970 – Salvador Allende został prezydentem Chile
- 2010 – zmarli: rosyjski polityk Wiktor Czernomyrdin (na fotografii), premier Rosji w latach 1992–1998, oraz amerykański kompozytor pochodzenia niemieckiego Jerry Bock, autor wielu musicali (Skrzypek na dachu)
5 listopada 2020
5 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Dalemir, Filotea i Sławomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1370 – zmarł Kazimierz III Wielki, król Polski (na rysunku Aleksandra Lessera), ostatni władca z dynastii Piastów
- 1605 – w Londynie udaremniono katolicki spisek mający na celu zamordowanie króla Jakuba I, lordów oraz członków Izby Gmin
- 1810 – urodził się polski polityk, prawnik i działacz społeczny Franciszek Jan Smolka, twórca Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie
- 1960 – urodziła się brytyjska aktorka filmowa Tilda Swinton (na fotografii), sławę przyniosły jej kreacje w filmach reżyserowanych przez Dereka Jarmana
- 2010 – zmarła amerykańska śpiewaczka operowa Shirley Verrett; tegoż dnia zostało oficjalnie otwarte Centrum Nauki Kopernik w Warszawie
7 listopada 2020
7 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ernest, Antoni i Karina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1455 – po 24 latach od spalenia na stosie, w katedrze Notre-Dame w Paryżu rozpoczął się proces rehabilitacyjny Joanny d’Arc
- 1810 – urodził się węgierski kompozytor, dyrygent i pianista Ferenc Erkel, ojciec węgierskiej opery narodowej i hymnu narodowego (do odsłuchania), pierwszy dyrektor Węgierskiej Opery Państwowej
- 1940 – wskutek sztormu zawalił się most w Tacoma (na filmie)
- 1945 – urodził się polski operator filmowy, scenarzysta i reżyser Witold Adamek (Poniedziałek, S@motność w sieci)
- 1965 – urodził się polski historyk myśli politycznej i publicysta Tomasz Merta, generalny konserwator zabytków
- 1980 – zmarł amerykański aktor filmowy i telewizyjny Steve McQueen (na fotografii), odtwórca ról w takich filmach jak Siedmiu wspaniałych, Bullitt, Le Mans
- 1990 – zmarł angielski pisarz Lawrence Durrell
9 listopada 2020
9 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lilla, Ludwik i Orestes; dzień niepodległości Kambodży
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1520 – krwawa łaźnia w Sztokholmie: na sztokholmskim rynku z rozkazu Chrystiana II stracono 82 szwedzkich panów przeciwnych utrzymaniu unii kalmarskiej
- 1880 – urodził się brytyjski architekt i designer Giles Gilbert Scott, projektant m.in. anglikańskiej katedry w Liverpoolu, elektrowni Battersea w Londynie (na fotografiach) oraz klasycznej czerwonej budki telefonicznej
- 1920 – zawarta w Paryżu konwencja polsko-gdańska wykonująca postanowienia traktatu wersalskiego uregulowała stosunki pomiędzy Rzecząpospolitą a Wolnym Miastem Gdańskiem
- 1940 – zmarł brytyjski polityk Neville Chamberlain, przywódca Partii Konserwatywnej, premier w latach 1937-1940
- 1970 – zmarł francuski mąż stanu, dowódca wojskowy Charles de Gaulle (na fotografii), generał, przywódca Wolnej Francji, prezydent Republiki Francuskiej w latach 1959–1969
- 1980 – Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek serialu Dom w reżyserii Jana Łomnickiego
11 listopada 2020
11 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Marcin, Maryna i Teodor; Święto Niepodległości Polski i Angoli; Dzień Weteranów w Stanach Zjednoczonych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1215 – pierwsze posiedzenie IV soboru laterańskiego, zwołanego przez papieża Innocentego III, podczas którego podejmowano kwestie m.in. Eucharystii, małżeństwa i sakramentu pokuty; to wówczas sformułowano naukę o transsubstancjacji
- 1630 – król Francji Ludwik XIII oddał władzę i pełnię zaufania swemu pierwszemu ministrowi – kardynałowi Armandowi Jeanowi Richelieu; dzień ten w historii znany jest jako „dzień zawiedzionych”
- 1855 – zmarł duński filozof Søren Kierkegaard, prekursor egzystencjalizmu
- 1885 – urodził się amerykański generał George Patton (na fotografii), jeden z dowódców alianckich w czasie II wojny światowej
- 1930 – urodził się polski poeta i prozaik Tadeusz Nowak
- 1935 – urodziła się szwedzka aktorka filmowa i teatralna Bibi Andersson, odtwórczyni ról w filmach Ingmara Bergmana Tam, gdzie rosną poziomki, Persona, Sceny z życia małżeńskiego
- 1945 – urodził się nikaraguański rewolucjonista i polityk Daniel Ortega (na zdjęciu), bojownik Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego, przywódca rewolucji 1979, dwukrotny prezydent Nikaragui
13 listopada 2020
13 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Augustyna, Liwia i Mateusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 565 – zmarł Justynian I Wielki, cesarz bizantyński, święty Kościoła prawosławnego
- 1460 – zmarł portugalski infant Henryk Żeglarz, młodszy syn króla Jana I, uznawany za twórcę portugalskiego imperium kolonialnego, z jego inicjatywy i przy jego wsparciu finansowym podjęto wiele wypraw żeglarskich
- 1850 – urodził się szkocki powieściopisarz, poeta i reportażysta podróżnik Robert Louis Stevenson, autor powieści fantastyczno-przygodowych (Wyspa skarbów i Porwany za młodu) oraz sensacyjnych opowiadań i nowel (Doktor Jekyll i pan Hyde), główny reprezentant neoromantyzmu w literaturze brytyjskiej
- 1955 – urodziła się amerykańska aktorka i piosenkarka Whoopi Goldberg (na zdjęciu), odtwórczyni roli tytułowej w komedii kryminalnej Zakonnica w przebraniu, pamiętana z roli w Uwierz w ducha, za którą została nagrodzona Oscarem i Złotym Globem
- 1985 – lahar spowodowany erupcją wulkanu Nevado del Ruiz w Kolumbii doszczętnie zniszczył miasto Armero, zginęło ponad 20 tys. mieszkańców
- 1990 – urodził się polski tenisista Jerzy Janowicz (na fotografii)
- 2015 – w Paryżu i Saint-Denis doszło do serii ataków terrorystycznych. W krótkim czasie doszło do trzech eksplozji i sześciu strzelanin. Zginęło 137 osób
15 listopada 2020
15 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Idalia i Leopold
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1280 – zmarł teolog, biskup i dominikanin Albert Wielki. Jako pierwszy w Europie dostrzegł rolę arabskiej myśli filozoficznej dla chrześcijaństwa
- 1620 – Michał Piekarski usiłował dokonać w&nsp;Warszawie zamachu na Zygmunta III Wazę
- 1630 – zmarł niemiecki astronom, astrolog i matematyk Johannes Kepler (na portrecie), sformułował trzy prawa opisujące ruchy planet, zwane prawami Keplera
- 1670 – zmarł czeski pisarz i filozof Jan Ámos Komenský (na portrecie), prekursor pedagogiki
- 1820 – w Warszawie została otwarta Szkoła Aplikacyjna – wyższa uczelnia wojskowa kształcąca kandydatów na oficerów Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego; komendantem był Józef Sowiński, a mieściła się w gmachu Collegium Nobilium przy ulicy Miodowej
- 1920 – zostało utworzone Wolne Miasto Gdańsk, autonomiczne terytorium powstałe na mocy ustaleń traktatu wersalskiego z 1919
17 listopada 2020
17 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Elżbieta, Wiktoria i Zacheusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1755 – urodził się król Francji Ludwik XVIII (na portrecie)
- 1790 – urodził się niemiecki matematyk i astronom August Ferdinand Möbius, jeden z twórców nowoczesnej geometrii algebraicznej, znany jako odkrywca wstęgi Möbiusa – obiektu topologicznego o ciekawych matematycznych własnościach
- 1800 – Kongres USA po raz pierwszy odbył sesję na Kapitolu w Waszyngtonie (na rysunku)
- 1895 – urodził się rosyjski literaturoznawca Michaił Bachtin
- 1905 – urodził się polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz Adam Ważyk
- 1970 – na Księżycu wylądowała radziecka sonda kosmiczna Łuna 17 wraz ze zdalnie sterowanym z Ziemi samobieżnym pojazdem Łunochod 1 (na ilustracji makieta Łunochoda)
- 1990 – zmarł amerykański fizyk Robert Hofstadter, laureat Nagrody Nobla
19 listopada 2020
19 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Salomea i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1770 – urodzili się: duński rzeźbiarz pochodzenia islandzkiego Bertel Thorvaldsen, autor rzeźb religijnych, portretowych, dekoracyjnych, grobowców i pomników, m.in. pomnika Mikołaja Kopernika i pomnika księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie, oraz rosyjski żeglarz pochodzenia niemieckiego Iwan Kruzensztern (Adam Johann von Krusenstern), admirał, w latach 1803–1806 stał na czele pierwszej rosyjskiej wyprawy dookoła świata
- 1840 – urodził się rosyjski zoolog i embriolog polskiego pochodzenia Aleksandr Kowalewski (na portrecie)
- 1885 – urodził się polski dowódca wojskowy i polityk Kazimierz Sosnkowski (na fotografii), założyciel Związku Walki Czynnej, generał Wojska Polskiego; uczestnik I wojny światowej w Legionach Polskich, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej; minister spraw wojskowych w latach 1920-1923 i 1923-1924, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych po śmierci gen. Sikorskiego
- 1900 – urodziła się niemiecka lewicowa pisarka i działaczka społeczna pochodzenia żydowskiego Anna Seghers (Siódmy krzyż)
- 1990 – w Paryżu został zawarty traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie
21 listopada 2020
21 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gelazja, Heliodor i Janusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1555 – zmarł niemiecki humanista i uczony Georgius Agricola (na rycinie), lekarz, geolog, metalurg i mineralog; autor ksiąg (najważniejsza to De Re Metallica), w których zawarł całość ówczesnej wiedzy górniczej i metalurgicznej
- 1620 – (11 listopada s.s.) – Mayflower przybił do wybrzeży Massachusetts; początek angielskiej kolonizacji w Nowej Anglii
- 1900 – urodził się historyk, pedagog i działacz społeczny Emanuel Ringelblum, twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego
- 1920 – „krwawa niedziela” w Dublinie
- 1945 – urodziła się amerykańska aktorka, reżyserka i producentka filmowa Goldie Hawn
- 1965 – urodziła się islandzka piosenkarka i kompozytorka Björk, zagrała również główną rolę w filmie Larsa von Triera Tańcząc w ciemnościach
- 2000 – zmarł czeski lekkoatleta Emil Zátopek, biegacz długodystansowy, czterokrotny złoty medalista olimpijski (na fotografii)
23 listopada 2020
23 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Fotyna, Klemens i Lukrecja
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1760 – urodził się francuski działacz rewolucyjny François Babeuf zwany Gracchus, który podczas rewolucji francuskiej zorganizował tajne Sprzysiężenie Równych, uznawany za prekursora komunizmu utopijnego
- 1880 – do Białego Domu przywieziono biurko (stojące do dzisiaj w Gabinecie Owalnym – na fotografii), będące darem brytyjskiej królowej Wiktorii dla ówczesnego prezydenta USA Rutherforda Hayesa
- 1890 – zmarł Wilhelm III, król Holandii i wielki książę Luksemburga; wobec braku męskiego potomka Wilhelma III wygasła unia personalna łącząca od 1815 Luksemburg z Holandią (w Luksemburgu – inaczej niż w Holandii – kobiety pozbawione były wówczas prawa do sukcesji); tegoż dnia księżniczka Wilhelmina (na portrecie) została królową Holandii
- 1990 – zmarł brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy i publicysta Roald Dahl (Charlie i fabryka czekolady)
- 2000 – odkryto 6 z 69 księżyców Jowisza: Erinome, Harpalyke, Isonoe, Jokasta, Kalyke i Praxidike
25 listopada 2020
25 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Erazm, Godzimir i Katarzyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1735 – urodził się polski pedagog, pisarz działacz oświatowy, jezuita Grzegorz Piramowicz, sekretarz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, uczestnik prac Komisji Edukacji Narodowej
- 1795 – ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski abdykował na rzecz Rosji
- 1810 – urodził się rosyjski lekarz Nikołaj Pirogow (na portrecie), pionier współczesnej chirurgii
- 1835 – urodził się amerykański przemysłowiec i filantrop szkockiego pochodzenia Andrew Carnegie, fundator m.in. sieci bibliotek Carnegie libraries, muzeum sztuk pięknych Carnegie Museum of Art czy sali koncertowej Carnegie Hall
- 1915 – urodził się chilijski generał i dyktator Augusto Pinochet, przywódca wojskowej junty rządzącej w Chile po zamachu stanu w 1973
- 1970 – popełniając seppuku zmarł japoński prozaik, poeta, dramaturg i eseista Yukio Mishima (na fotografii), czołowy przedstawiciel literatury japońskiej XX wieku
- 1990 – przeprowadzono pierwsze w Polsce powszechne wybory prezydenckie; pierwsza tura wyborów nie przyniosła rozstrzygnięcia, największe poparcie uzyskali w niej: Lech Wałęsa oraz nieznany przedsiębiorca z Kanady Stanisław Tymiński, którego szans pierwotnie nikt nie traktował poważnie
27 listopada 2020
27 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gustawa, Walerian i Wirgiliusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1095 – papież Urban II na synodzie w Clermont wezwał do udziału w I wyprawie krzyżowej
- 1875 – urodził się polski prozaik, dramaturg, publicysta i poeta Władysław Orkan (na fotografii)
- 1895 – zmarł francuski powieściopisarz i dramaturg Aleksander Dumas (syn); tegoż dnia szwedzki przemysłowiec i wynalazca Alfred Nobel (na fotografii) spisał testament, w którym ustanowił nagrodę nazwaną później jego imieniem
- 1915 – urodził się polski lotnik Stanisław Skalski, as myśliwski okresu II wojny światowej
- 1940 – urodził się amerykański aktor i mistrz sztuk walki pochodzenia chińskiego Bruce Lee
- 1990 – Appenzell Innerrhoden przyznał – jako ostatni szwajcarski kanton – prawa wyborcze kobietom
29 listopada 2020
29 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Błażej, Klementyna i Saturnin
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1830 – słuchacze Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie pod wodzą podporucznika Piotra Wysockiego wraz z cywilnymi spiskowcami szturmem na Belweder, rezydencję wielkiego księcia Konstantego, rozpoczęli antyrosyjską insurekcję, która do historii przeszła pod nazwą powstanie listopadowe (na obrazie pędzla Marcina Zaleskiego)
- 1905 – urodził się francuski biskup katolicki Marcel Lefebvre, tradycjonalista, krytyk postanowień II soboru watykańskiego, założyciel Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X, ekskomunikowany w 1988
- 1915 – urodził się amerykański inżynier Eugene Polley, wynalazca pierwszego telewizyjnego pilota zdalnego sterowania
- 1945 – premiera filmu dokumentalnego Nazi Concentration Camps 8. dnia procesu w Norymberdze
- 1975 – w katastrofie lotniczej zmarł brytyjski kierowca wyścigowy Graham Hill (na zdjęciu), dwukrotny mistrz świata Formuły 1
- 2005 – zmarł polski pisarz, historyk, działacz emigracyjny Józef Garliński, oficer Komendy Głównej AK, więzień niemieckiego obozu Auschwitz, po wojnie na emigracji, profesor historii Polski na Polskim Uniwersytecie Na Obczyźnie, długoletni prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej
2 listopada 2020
2 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Bohdan, Marcjan i Tobiasz; Zaduszki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1860 – urodził się Marcin Kasprzak, działacz ruchu robotniczego, członek SPD, II Proletariatu, PPS zaboru pruskiego i SDKPiL
- 1930 – zmarł duński sportowiec Viggo Jensen (na zdjęciu), sztangista, strzelec, gimnastyk i lekkoatleta, medalista Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1896
- 1950 – zmarł irlandzki dramatopisarz, pisarz i publicysta George Bernard Shaw (na zdjęciu), działacz polityczny, współtwórca The Fabian Society, przedstawiciel dramatu realistycznego, autor m.in. dramatu Pigmalion, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1975 – zmarł (został zamordowany) włoski pisarz, dramaturg, malarz, poeta, scenarzysta i reżyser filmowy Pier Paolo Pasolini
- 1985 – zmarł ukraiński etnograf i geograf Wołodymyr Kubijowycz (Włodzimierz Kubijowicz), docent na Uniwersytecie Jagiellońskim, wykładowca Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego, po wybuchu II wojny światowej na czele Ukraińskiego Komitetu Centralnego reprezentującego interesy ukraińskie w stosunkach z niemiecką administracją Generalnego Gubernatorstwa, po wojnie na emigracji, redaktor naczelny i wydawca monumentalnej Encyklopedii Ukrainoznawstwa
- 2000 – zmarła brytyjska filantropka Sue Ryder, w czasie II wojny światowej służyła w polskiej sekcji Special Operations Executive (Kierownictwa Operacji Specjalnych) – tajnej rządowej agencji brytyjskiej zajmującej się wspieraniem ruchu oporu w państwach okupowanych przez nazistowskie Niemcy; później do końca życia kierowała założoną przez siebie międzynarodową fundacją charytatywną; tegoż dnia na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przybyła jej pierwsza stała załoga
4 listopada 2020
4 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Karol Boromeusz, Modesta i Olgierd; Rosjanie obchodzą Dzień Jedności Narodowej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1575 – urodził się włoski malarz okresu wczesnego baroku Guido Reni, autor obrazów i fresków o tematyce religijnej, mitologicznej i historycznej, a także portretów (na ilustracji jedno z jego dzieł: „Święty Józef z Dzieciątkiem Jezus”)
- 1915 – urodził się czechosłowacki lotnik Imrich Gablech, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 po stronie Polski
- 1925 – urodziła się polska aktorka teatralna i filmowa Aleksandra Śląska (na zdjęciu), grała m.in. główną rolę w filmie fabularnym Pasażerka czy tytułową rolę Bony Sforzy w serialu Królowa Bona
- 1950 – została podpisana Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
- 1995 – premier Izraela Icchak Rabin, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, został zamordowany przez żydowskiego fanatyka
- 2000 – emisja pierwszego odcinka serialu M jak miłość
- 2015 – zmarł Piotr Domaradzki, znany jako Belissarius
6 listopada 2020
6 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Daniela, Leonard i Wincenta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1755 – pierwsza znana data (chrztu) z życia Stanisława Staszica – polskiego uczonego, filozofa, działacza gospodarczego, pisarza i publicysty, czołowego twórcy polskiego oświecenia (na portrecie)
- 1835 – urodził się włoski psychiatra, antropolog i kryminolog Cesare Lombroso, założyciel włoskiej „szkoły pozytywistycznej” kryminologii, propagator antropometrii
- 1860 – Abraham Lincoln został wybrany prezydentem Stanów Zjednoczonych
- 1890 – zmarł polski duchowny katolicki, działacz niepodległościowy i społeczny Piotr Ściegienny, przywódca niedoszłego powstania chłopskiego z 1844 roku
- 1935 – zmarł amerykański baseballista i ewangelista przebudzeniowy Billy Sunday (na fotografii)
- 1960 – otwarto pierwszy odcinek pierwszej linii metra w Kijowie od stacji Wokzalna do stacji Dnipro
- 2005 – zmarł polski biblista Augustyn Jankowski, benedyktyn, wieloletni opat klasztoru w Tyńcu, redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia – najbardziej popularnego oraz używanego w liturgii przekładu Pisma Świętego
8 listopada 2020
8 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Symforianna, Bogdan i Gotfryd
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1620 – klęska czeskich protestantów w bitwie pod Białą Górą w wojnie z Ligą Katolicką, której skutkiem było wymordowanie czeskiej szlachty
- 1890 – zmarł naturalizowany we Francji kompozytor i organista pochodzenia belgijskiego César Franck (na fotografii)
- 1895 – niemiecki uczony Wilhelm Röntgen podczas eksperymentów z promieniami katodowymi w rurze próżniowej odkrył nowy rodzaj promieniowania
- 1900 – urodziła się amerykańska pisarka Margaret Mitchell, autorka m.in. słynnej powieści z czasów wojny secesyjnej Przeminęło z wiatrem
- 1905 – zmarł rosyjski malarz Wiktor Borisow-Musatow, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu w Rosji
- 1920 – zmarł żydowski pisarz i folklorysta Szymon An-ski (na fotografii), autor sztuki teatralnej Na pograniczu dwóch światów (wystawianej i sfilmowanej pod tytułem Dybuk), oraz Di Szwue – hymnu lewicowej partii Bund
- 1935 – urodził się francuski aktor Alain Delon (Zaćmienie, Lampart)
10 listopada 2020
10 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Florencja, Leon i Ludomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1905 – Mikołaj II wprowadził stan wojenny w Królestwie Polskim
- 1910 – w krakowskim kościele św. Mikołaja Feliks Dzierżyński pojął za żonę Zofię Muszkat
- 1925 – urodził się brytyjski aktor Richard Burton, jeden z największych gwiazdorów światowego kina powojennego, któremu światową sławę przyniosła rola Marka Antoniusza w megaprodukcji Kleopatra z Elizabeth Taylor w roli tytułowej
- 1960 – urodził się pisarz Neil Gaiman
- 1970 – została wystrzelona radziecka sonda kosmiczna Łuna 17, której celem było dostarczenie na Księżyc zdalnie sterowanego łazika Łunochod 1 (na ilustracji makieta Łunochoda)
- 1980 – rejestracja NSZZ „Solidarność” (na fotografii flaga NSZZ „Solidarność”)
- 2005 – do użytku oddano Wielki Teleskop Południowoafrykański (na fotografii), największy teleskop optyczny na półkuli południowej, który został zbudowany na płaskowyżu Karru w RPA we współpracy międzynarodowej sześciu państw
12 listopada 2020
12 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Jozafat, Renata i Witold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1035 – zmarł Kanut Wielki, król Anglii, Norwegii i Danii
- 1840 – urodził się francuski rzeźbiarz Auguste Rodin, autor prac Mieszczanie z Calais, Myśliciel
- 1850 – urodził się rosyjski szachista Michaił Czigorin, jeden z najznakomitszych szachistów przełomu XIX i XX w., pretendent do tytułu mistrza świata, wybitny teoretyk, uznawany za ojca rosyjskiej szkoły szachów
- 1905 – powstała efemeryczna Republika Sławkowska
- 1980 – sonda kosmiczna Voyager 1 znalazła się w odległości niespełna 200 tys. km od Saturna i wykonała pierwsze zdjęcia jego pierścieni (na ilustracji)
- 1990 – odbyła się koronacja cesarza Akihito
- 2010 – zmarł polski kompozytor muzyki poważnej Henryk Mikołaj Górecki (na fotografii), autor Symfonii pieśni żałosnych, która przyniosła mu niespotykaną w świecie muzyki współczesnej popularność
14 listopada 2020
14 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ścibor, Filomen i Wawrzyniec; Światowy Dzień Cukrzycy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1475 – w Landshut bawarski następca tronu książę Jerzy Bogaty poślubił królewnę polską i księżniczkę litewską Jadwigę Jagiellonkę; ich wystawne wesele było jednym z najwspanialszych widowisk średniowiecznej Europy, a w nawiązaniu do tego wydarzenia od 1903 roku organizowany jest festiwal Wesele w Landshut
- 1805 – urodziła się niemiecka kompozytorka i pianistka Fanny Mendelssohn, siostra Felixa
- 1840 – urodził się malarz francuski Claude Monet (sportretowany przez Renoira), jeden z głównych przedstawicieli impresjonizmu, autor prac Impresja, wschód słońca, Dworzec Saint-Lazare, cyklu Nenufary (Lilie wodne)
- 1910 – amerykański pilot, pionier lotnictwa morskiego Eugene Ely po raz pierwszy wystartował samolotem z pokładu okrętu
- 1970 – urodził się polski aktor i reżyser Omar Sangare (na fotografii), wykładowca na Williams College, założyciel i dyrektor artystyczny międzynarodowego festiwalu teatralnego Dialogue ONE
- 1990 – ministrowie spraw zagranicznych Polski i Niemiec podpisali traktat potwierdzający przebieg granicy między obu państwami na Odrze i Nysie
16 listopada 2020
16 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Gertruda i Małgorzata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1810 – urodził się czeski poeta i prozaik Karel Hynek Mácha (na ilustracji), przedstawiciel czeskiego romantyzmu
- 1895 – urodził się niemiecki kompozytor, teoretyk muzyki, dyrygent, pedagog Paul Hindemith
- 1930 – w wyborach do Sejmu (zarządzonych po rozwiązaniu izb i aresztowaniu przywódców opozycji) ponad połowę mandatów uzyskał BBWR
- 1940 – Niemcy zamknęli granice warszawskiego getta
- 1960 – urodził się czesko-polski producent muzyczny, kompozytor i autor tekstów Leszek Wronka, odkrywca Ewy Farnej oraz jej menadżer i producent do 2014; mąż Haliny Mlynkowej; tegoż dnia zmarł amerykański aktor filmowy Clark Gable (na fotografii), pamiętany z roli w Przeminęło z wiatrem
- 2005 – zmarł polski aktor teatralny i filmowy Marek Perepeczko, najbardziej znany z roli Janosika z telewizyjnego serialu z 1973
18 listopada 2020
18 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Filipina, Karolina i Roman; dzień niepodległości Łotwy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1655 – potop szwedzki: początek oblężenia twierdzy na Jasnej Górze – które stało się największym mitem polskiej historii, utrwalonym m.in. w Potopie Henryka Sienkiewicza
- 1830 – zmarł niemiecki filozof Adam Weishaupt, założyciel iluminatów
- 1860 – urodził się światowej sławy pianista, a także kompozytor, działacz społeczny, mąż stanu Ignacy Jan Paderewski (na fotografii), premier Rzeczypospolitej w 1919
- 1900 – urodził się amerykański chemik ukraińskiego pochodzenia George Kistiakowski
- 1935 – odsłonięto Pomnik Wolności w Rydze
- 1940 – urodził się Kabus ibn Sa’id (na fotografii), od 1970 sułtan Omanu
- 1965 – biskupi polscy z okazji zbliżającego się milenium chrztu Polski wystosowali szereg listów do episkopatów z różnych krajów; spośród nich wyjątkowego znaczenia nabrał list do biskupów niemieckich wzywający do pojednania i wybaczenia między narodem polskim a niemieckim
20 listopada 2020
20 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Oktawia, Rafał i Sędzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1820 – brytyjski statek wielorybniczy Essex został staranowany przez kaszalota i zatonął w odległości 3700 km od najbliższych wybrzeży Ameryki Południowej, załoga przeniosła się na szalupy i przez ponad cztery miesiące dryfowała po Pacyfiku; cała historia zainspirowała Hermana Melville’a do napisania powieści Moby Dick
- 1900 – w kościele Mariackim w Krakowie odbył się ślub poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny; uroczystości weselne urządzono w dworku malarza Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach pod Krakowem, świadkiem młodej pary był Stanisław Wyspiański, którego to wydarzenie zainspirowało do napisania dramatu Wesele
- 1910 – po ucieczce z Jasnej Polany od żony Lew Tołstoj (na fotografii) – rosyjski pisarz, autor powieści Wojna i pokój i Anna Karenina – zmarł na zapalenie płuc na stacji kolejowej Astapowo
- 1940 – Królestwo Węgier przystąpiło do paktu trzech
- 1945 – przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze rozpoczął się pierwszy z trzynastu proces 22 hitlerowskich zbrodniarzy wojennych. Wydano w nim 12 wyroków śmierci przez powieszenie. Ogłoszono te wyroki 30 września i 1 października roku 1946, a wykonano 16 października (na zdjęciu oskarżeni)
- 1975 – zmarł hiszpański generał i polityk Francisco Franco, długoletni dyktator Państwa Hiszpańskiego
- 2000 – zmarł Wiaczesław Kotionoczkin, twórca serii kreskówek „Wilk i Zając”
22 listopada 2020
22 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Cecylia, Ernestyna i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1710 – urodził się niemiecki kompozytor Wilhelm Friedemann Bach, członek muzycznej rodziny Bachów, zwany „Bachem drezdeńskim” lub „hallskim”, najstarszy z synów Johanna Sebastiana, uważany przez ojca za najzdolniejsze z jego dzieci, autor kościelnych kantat oraz utworów instrumentalnych (do odsłuchania: dwa polonezy (nr 4 i nr 5) W.F. Bacha)
- 1890 – urodził się francuski mąż stanu Charles de Gaulle, generał, prezydent Republiki Francuskiej w czasie II wojny światowej
- 1940 – urodzili się: polski reżyser, scenarzysta i pisarz Andrzej Żuławski, oraz reżyser Terry Gilliam
- 1975 – po śmierci generała Francisco Franco Juan Carlos Alfonso Víctor María de Borbón y Borbón-Dos Sicilias został przez Kortezy Generalne ogłoszony królem Hiszpanii; panował jako Jan Karol I przez 39 lat, do swojej abdykacji w 2014
- 1990 – Margaret Thatcher (na fotografii) zrezygnowała z urzędu premiera
- 2005 – Angela Merkel (na fotografii) została pierwszą kobietą-kanclerzem Republiki Federalnej Niemiec
24 listopada 2020
24 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Biruta, Flora i Jaśmina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1875 – urodził się polski rzeźbiarz i malarz Xawery Dunikowski (na ilustracji zaprojektowany przez niego Pomnik Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego w Warszawie)
- 1935 – urodził się bahrajński polityk, arystokrata i przedsiębiorca Chalifa ibn Salman Al Chalifa, pierwszy w historii (i jak na razie jedyny) premier Bahrajnu, sprawujący ten urząd nieprzerwanie od 1971, co daje mu pierwsze miejsce na liście najdłużej urzędujących szefów rządu
- 1940 – Republika Słowacka przystąpiła do paktu trzech
- 1955 – urodził się polski reżyser i scenarzysta filmów animowanych Andrzej Orzechowski (Gwiazda Kopernika)
- 1960 – zmarł polski pisarz i publicysta Ferdynand Goetel, który w 1943 był członkiem delegacji, która badała groby polskich oficerów w Katyniu
- 1985 – zmarł węgierski dziennikarz żydowskiego pochodzenia László Bíró, któremu przypisuje się wynalezienie długopisu w dzisiejszej formie
26 listopada 2020
26 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Konrad, Lechosław i Sylwester
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1715 – w Tarnogrodzie szlachta zawiązała konfederację generalną przeciw Augustowi II Mocnemu
- 1880 – urodził się polski aktor filmowy i teatralny Kazimierz Junosza-Stępowski. Wystąpił w wielu przedwojennych filmach jak Ziemia obiecana, Dzieje grzechu, Młody las czy Dziewczęta z Nowolipek
- 1950 – urodził się polski charakterystyczny aktor filmowy i teatralny Krzysztof Kiersznowski (na fotografii) (Vabank, Kiler)
- 1955 – w setną rocznicę śmierci Adama Mickiewicza ponownie odsłonito w Krakowie pomnik poety. Obecnie pomnik jest ulubionym miejscem spotkań krakowian i turystów
- 1965 – w Hamakir został wystrzelony Astérix, pierwszy francuski sztuczny satelita
- 1990 – urodził się polski wokalista i autor tekstów Michał Szpak (na fotografii)
- 2010 – zmarł chasydzki rabin Pinchas Menachem Joskowicz, naczelny rabin Polski w latach 1988–1999
28 listopada 2020
28 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lesław, Stefan i Zdzisław; dzień niepodległości Albanii
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1660 – w londyńskim Gresham College odbyło się pierwsze posiedzenie Towarzystwa Królewskiego
- 1680 – zmarł włoski rzeźbiarz i architekt Giovanni Lorenzo Bernini, przedstawiciel baroku, tworzył przeważnie w Rzymie, gdzie zyskiwał poparcie kolejnych papieży: Pawła V, Urbana VIII, Aleksandra VII oraz prestiżowe zlecenia na najważniejsze realizacje
- 1820 – urodził się niemiecki filozof społeczny Friedrich Engels (na fotografii), współzałożyciel i jeden z przywódców I i II Międzynarodówki, jako współpracownik Marksa, współtwórca socjalizmu naukowego i Manifestu komunistycznego
- 1880 – urodził się rosyjski poeta Aleksandr Błok, przedstawiciel symbolizmu
- 1990 – ze stanowiska premiera zrezygnowała Margaret Thatcher zwana Żelazną Damą. Była najdłużej urzędującym brytyjskim premierem w XX wieku
- 2010 – zmarł kanadyjski aktor filmowy i telewizyjny Leslie Nielsen (na fotografii), któremu popularność przyniosły role komediowe; tegoż dnia odbyła się II tura wyborów prezydenckich na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w której spotkali się ubiegający się o reelekcję prezydent Laurent Gbagbo i były premier Alassane Ouattara; po głosowaniu obaj kontrkandydaci ogłosili swoje zwycięstwo, co doprowadziło do kryzysu politycznego i wznowienia wojny domowej
30 listopada 2020
30 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Konstancjusz i Zbysława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.PNG){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1655 – król Jan Kazimierz wydał uniwersał opolski, wzywający Polaków do powstania przeciw Szwedom
- 1700 – wojska szwedzkie pokonały armię rosyjską w bitwie pod Narwą (na ilustracji Narva – obraz Gustafa Cederströma)
- 1835 – urodził się amerykański prozaik i humorysta Mark Twain, zasłynął jako autor klasycznych już powieści (w Polsce niesłusznie uważanych za lekturę przeznaczoną tylko dla dzieci i młodzieży) Królewicz i żebrak, Przygody Tomka Sawyera, Przygody Hucka; mniej znane są: wzruszająco-satyryczne Pamiętniki Adama i Ewy, złośliwy komentarz do Biblii Listy z Ziemi czy jeden z pierwszych utworów wykorzystujących motyw wędrówki w czasie Jankes na dworze Króla Artura
- 1900 – zmarł angielski pisarz i poeta, dramaturg i filolog klasyczny pochodzenia irlandzkiego Oscar Wilde (na fotografii)
- 1930 – urodził się polski sportowiec Andrzej Gąsienica Roj, narciarz alpejczyk, wielokrotny mistrz i reprezentant Polski w zjeździe, slalomie, slalomie gigancie i kombinacji alpejskiej; olimpijczyk z Oslo w 1952 i Cortina d’Ampezzo w 1956; ponadto rajdowiec, trener narciarski i ekspert FIS
- 1960 – zmarł polski wojskowy, oficer Wojska Polskiego Antoni Chruściel, ps. „Monter”, komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, faktyczny dowódca wszystkich oddziałów walczących w powstaniu warszawskim
- 2010 – zmarła polska aktorka teatralna i filmowa Gabriela Kownacka, zagrała w kilkudziesięciu filmach, w tym: Hallo Szpicbródka, Urodziny młodego warszawiaka, Kronika wypadków miłosnych, popularność przyniosła jej także rola Anki Kwiatkowskiej w serialu telewizyjnym Rodzina zastępcza