Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/sierpień
Rocznice
1 sierpnia 2023
1 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Alfons, Nadzieja i Rudolfina; Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1313 – urodził się cesarz Japonii Kōgon
- 1793 – więziona w twierdzy Temple Maria Antonina (na portrecie) została przeniesiona do Conciergerie; tegoż dnia we Francji wprowadzono system metryczny
- 1943 – okupowana przez Japończyków brytyjska kolonia Birma ogłosiła niepodległość; na czele marionetkowego państwa stanął Ba Maw; tegoż dnia rozpoczęło się powstanie w getcie będzińsko-sosnowieckim
- 1963 – urodził się japoński astronauta Kōichi Wakata
- 1973 – zmarł wschodnioniemiecki polityk Walter Ulbricht (na fotografii), przewodniczący Rady Państwa NRD, do 1971 r. sekretarz generalny KC SED
3 sierpnia 2023
3 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Lidia, Miłosław i Nikodem; dzień niepodległości Nigru
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1773 – zmarł pijar Stanisław Konarski (na portrecie), pisarz polityczny, reformator szkolnictwa, założyciel i rektor Collegium Nobilium
- 1873 – założono Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie, wkrótce przekształcone w Polskie Towarzystwo Tatrzańskie
- 1903 – urodził się Habib Ben Ali Bourgiba (na fotografii), pierwszy prezydent niepodległej Tunezji, nazywany „afrykańskim Atatürkiem”
- 1933 – urodził się publicysta Jerzy Urban, dziennikarz tygodników „Po prostu” i „Polityka”, w okresie rządów Władysława Gomułki przez 6 lat pozbawiony prawa wykonywania zawodu, w latach 1981-1989 rzecznik prasowy rządów Wojciecha Jaruzelskiego, Zbigniewa Messnera i Mieczysława Rakowskiego; autor bestsellerowego Alfabetu Urbana, założyciel i redaktor naczelny tygodnika „Nie”
- 1948 – urodził się Antoni Macierewicz, polski polityk, działacz KSS KOR, były minister spraw wewnętrznych i obrony, poseł na Sejm RP
- 1958 – USS Nautilus przepłynął pod biegunem północnym
- 1983 – zmarł polski archeolog Leon Jan Łuka, organizator i dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku
5 sierpnia 2023
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1543 – wojny włoskie: rozpoczęło się oblężenie Nicei (należącej wówczas do Sabaudii) przez sprzymierzone siły francusko-otomańskie (na ilustracji sportretowani przez Tycjana sojusznicy – król Franciszek I i sułtan Sulejman Wspaniały)
- 1583 – Humphrey Gilbert oficjalnie ogłosił Nową Fundlandię kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim
- 1823 – w Dublinie założono Royal Hibernian Academy (na fotografii dzisiejsza siedziba RHA) – irlandzkie stowarzyszenie artystyczne, i należącą do niego galerię sztuki, którego celem jest wspieranie współczesnej sztuki i artystów irlandzkich
- 1888 – Bertha Benz wybrała się w podróż automobilem skonstruowanym przez jej męża
- 1908 – zmarł polski socjalista Walery Wróblewski, dowódca w powstania styczniowego, generał Komuny Paryskiej, działacz I Międzynarodówki i Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
- 1943 – w wyniku przeprowadzonej przez Kedyw akcji „Pensjonat” z więzienia w Jaśle uwolniono 66 więźniów politycznych
- 1963 – urodziła się wokalistka jazzowa Anna Jurksztowicz
7 sierpnia 2023
7 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Kajetan, Klaudia i Sykstus; dzień niepodległości Wybrzeża Kości Słoniowej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1848 – zmarł szwedzki chemik, lekarz i mineralog Jöns Jacob Berzelius, który wprowadził termin izomeria oraz używane do dziś symbole chemiczne, dokonał wielu odkryć w chemii organicznej i nieorganicznej, odkrył pierwiastek tor
- 1888 – Kuba Rozpruwacz popełnił swoje pierwsze morderstwo
- 1903 – urodził się brytyjski archeolog i paleontolog Louis Leakey, światowej sławy naukowiec, autor licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych, odkrywca Homo habilis, promotor badań Jane Goodall nad szympansami, Dian Fossey nad gorylami i Birute Galdikas nad orangutanami
- 1933 – urodził się fizyk Andrzej Kajetan Wróblewski, w latach 1989-1993 rektor UW
- 1943 – na froncie wschodnim rozpoczęła się bitwa o Smoleńsk, a na Pacyfiku flota amerykańska odniosła zwycięstwo w zatoce Vella
- 1958 – urodził się brytyjski wokalista i członek zespołu Iron Maiden Bruce Dickinson (na fotografii)
- 1983 – na Stadionie Olimpijskim w Helsinkach (na fotografii) rozpoczęły się pierwsze w historii mistrzostwa świata w lekkoatletyce, na których Polska zdobyła 4 medale, w tym dwa złote (Zdzisław Hoffmann w trójskoku i Edward Sarul w pchnięciu kulą)
9 sierpnia 2023
9 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Edyta, Roman i Ryszard; Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej na Świecie
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 48 p.n.e. – bitwa pod Farsalos (na mapie schemat bitwy)
- 378 – wojsko rzymskie pod wodzą cesarza Walensa poniosło porażkę w bitwie z Wizygotami pod Adrianopolem; Rzymianie zostali rozgromieni, zaś sam cesarz poniósł śmierć w bitwie
- 1483 – otwarto Kaplicę Sykstyńską w Rzymie (na rysunku Michała Anioła)
- 1853 – zmarł polski naukowiec Józef Maria Hoene-Wroński, matematyk, fizyk, filozof, astronom, prawnik i ekonomista, przedstawiciel polskiej filozofii mesjanistycznej
- 1963 – urodziła się amerykańska piosenkarka muzyki pop i soul, autorka piosenek i aktorka Whitney Houston. Do jej najlepiej znanych przebojów należą: I Will Always Love You, I Wanna Dance with Somebody czy Saving All My Love for You
- 1988 – Wayne Gretzky, nazywany „najlepszym hokeistą wszech czasów”, zaszokował Kanadyjczyków, przechodząc z drużyny Edmonton Oilers do Los Angeles Kings
11 sierpnia 2023
11 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Klara, Ligia i Zuzanna; dzień niepodległości Czadu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1253 – zmarła Klara z Asyżu, święta Kościoła katolickiego, patronka radia i telewizji (na ilustracji wizerunek św. Klary na fresku autorstwa Giotta di Bondone)
- 1653 – zmarł Wojciech Slaski herbu Grzymała (na fotografii), polski jezuita, pedagog, rektor kolegiów w Nieświeżu i Połocku, spowiednik i kapelan króla Jana Kazimierza
- 1673 – w niewyjaśnionych okolicznościach zmarł Krzysztof Żegocki, przywódca polskiej partyzantki w okresie potopu szwedzkiego
- 1898 – urodziła się historyk sztuki Karolina Lanckorońska, działaczka Polonii we Włoszech
- 1933 – urodził się reżyser teatralny Jerzy Grotowski, pedagog, teoretyk i reformator teatru
- 1948 – początek igrzysk olimpijskich w Londynie
- 1953 – urodził się amerykański wrestler i aktor Hulk Hogan
13 sierpnia 2023
13 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Hipolit, Hipolita i Kasjana
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1818 – urodziła się Lucy Stone, jedna z pierwszych amerykańskich sufrażystek
- 1863 – zmarł francuski malarz Eugène Delacroix (na autoportrecie), przedstawiciel romantyzmu
- 1873 – urodził się generał Józef Haller, jeden z organizatorów Legionów Polskich
- 1888 – urodził się szkocki inżynier i wynalazca John Logie Baird, pionier techniki telewizyjnej, wynalazca noktowizora
- 1913 – zmarł niemiecki polityk August Bebel (na portrecie), jeden ze współzałożycieli SPD
- 1918 – urodził się Fred Sanger, angielski biochemik i dwukrotny laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii
- 1923 – żaglowiec „Lwów” w trakcie rejsu do Brazylii jako pierwsza jednostka pod polską banderą przepłynął równik
15 sierpnia 2023
15 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Maria, Napoleon i Tarsycjusz; Święto Wojska Polskiego; w Kościele katolickim Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1483 – w wybudowanej przez siebie Kaplicy Sykstyńskiej papież Sykstus IV odprawił pierwszą mszę
- 1843 – w Kopenhadze otwarto Ogrody Tivoli
- 1873 – w Toruniu oddano do użytku most kolejowo-drogowy (na fotografii)
- 1963 – po trzydniowych zamieszkach Fulbert Youlou, pierwszy prezydent Konga, ustąpił z urzędu
- 1973 – na emigracji w Anglii zmarł generał Marian Kukiel, historyk wojskowości
- 2013 – w Nicei zmarł polski dramatopisarz, prozaik oraz rysownik Sławomir Mrożek (na fotografii), autor m.in. Męczeństwa Piotra Oheya, Tanga, które przyniosło mu światową sławę czy Emigrantów
17 sierpnia 2023
17 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Jacek, Julianna i Miron; dzień niepodległości Indonezji
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1603 – urodził się szwedzki feldmarszałek Lennart Torstensson (na portrecie), dowódca w wojnie trzydziestoletniej
- 1753 – zmarł Johann Balthasar Neumann, niemiecki budowniczy i inżynier wojskowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli architektury baroku i rokoka
- 1893 – urodziła się amerykańska aktorka Mae West, której szczyt popularności przypadł na lata 30. XX wieku; słynęła z licznych, dowcipnych kwestii filmowych, dziś uważanych już za kultowe (
Zobacz w Wikicytatach wybrane cytaty Mae West) - 1943 – urodził się amerykański aktor i reżyser Robert De Niro (na fotografii), laureat Oskara i Złotego Globu za główną rolę (boksera Jake'a LaMotty) w filmie Wściekły Byk; tegoż dnia pierwszy nalot RAF na produkujący rakiety V-2 Wojskowy Ośrodek Badawczy (Heeresversuchsanstalt) w Peenemünde
- 1953 – urodziła się niemiecka pisarka Herta Müller, laureatka Nagrody Nobla
Zobacz w 19 sierpnia 2023
19 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Emilia, Jan i Sebald; w Kościele prawosławnym święto Przemienienia Pańskiego; dzień niepodległości Afganistanu
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1493 – zmarł cesarz Fryderyk III, inicjator polityki dynastycznej, która doprowadziła ród Habsburgów do czterowiekowej potęgi
- 1883 – urodziła się francuska projektantka mody Coco Chanel (na fotografii flakon perfum Chanel N° 5)
- 1893 – urodził się polski ekonomista i polityk Stefan Starzyński (na fotografii)), w latach 1934–1939 komisaryczny prezydent Warszawy
- 1913 – francuski lotnik Adolphe Pégoud dokonał pierwszego w historii skoku ze spadochronem z pokładu samolotu
- 1923 – urodził się polski prozaik, poeta i reportażysta Andrzej Braun
- 1953 – premier Iranu Mohammad Mosaddegh został obalony w wyniku inspirowanego przez CIA zamachu stanu, znanego jako „Operacja Ajax”
- 2003 – zmarł brazylijski dyplomata Sérgio Vieira de Mello, Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka, Specjalny Wysłannik Sekretarza Generalnego ONZ ds. Iraku, zginął w zamachu bombowym w Bagdadzie
21 sierpnia 2023
21 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Apolinaria, Pius i Wiktoria
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1673 – flota holenderska pokonała siły angielskie i francuskie w bitwie morskiej pod Texel
- 1918 – zmarł lutnik Orville Gibson, założyciel firmy Gibson Guitar Corporation
- 1933 – została zburzona, stojąca nieopodal „Trójkąta Trzech Cesarzy”, Wieża Bismarcka w Mysłowicach
- 1973 – urodził się pochodzący z ZSRR amerykański informatyk i współtwórca Google'a Sergey Brin
- 1983 – zmarł niewidomy polski pisarz Jerzy Szczygieł, autor m.in. powieści dla młodzieży Tarnina
- 1988 – urodził się Robert Lewandowski (na fotografii), polski piłkarz występujący na pozycji napastnika
- 1993 – NASA straciła kontakt z sondą kosmiczną „Mars Observer”
23 sierpnia 2023
23 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Feliksa, Lubomira i Róża; Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1623 – urodził się polski astronom Stanisław Lubieniecki młodszy (na portrecie), ariański pisarz i historyk reformacji
- 1893 – zmarł polski rysownik i malarz Michał Elwiro Andriolli, popularny i ceniony ilustrator książkowy (
zobacz w Wikiźródłach ilustracje Andriollego do Pana Tadeusza) - 1913 – w Kopenhadze odsłonięto „Małą Syrenkę”
- 1923 – urodzili się: brytyjski informatyk Edgar Frank Codd, jeden z twórców relacyjnego modelu baz danych, oraz Zofia Posmysz, pisarka i scenarzystka
- 2003 – zmarł Tadeusz Gumiński, legnicki działacz społeczny, twórca Muzeum Miedzi, prezes tamtejszego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, honorowy obywatel Legnicy
- 2013 – zmarł polski polityk i poseł Konstanty Miodowicz (na fotografii)
25 sierpnia 2023
25 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Józef, Ludwik i Patrycja; dzień niepodległości Urugwaju
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 383 – sprzyjający chrześcijaństwu cesarz Gracjan został w Lugdunum zamordowany przez zbuntowane wojsko
- 1888 – Adam Chmielowski założył w Krakowie zgromadzenie Albertynów
- 1908 – zmarł francuski fizyk i chemik Henri Becquerel (na fotografii); odkrył zjawisko radioaktywności i opisał skutki jej fizjologicznego działania, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
- 1918 – urodził się amerykański kompozytor, pianista i dyrygent Leonard Bernstein (na fotografii), do jego ważniejszych dzieł należą m.in. balety Fancy Free i Facsimile oraz musicale broadwayowskie – Wonderful Town i West Side Story
- 1938 – urodził się angielski pisarz Frederick Forsyth, autor powieści sensacyjnych (Dzień Szakala)
- 1948 – we Wrocławiu rozpoczął się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju
- 1968 – w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację radzieccy dysydenci dokonali w Moskwie symbolicznej demonstracji na Placu Czerwonym
27 sierpnia 2023
27 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Cezary, Honorat i Monika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1813 – wojny napoleońskie: wojska francuskie pokonały w bitwie pod Dreznem (na rycinie) tzw. Armię Czeską (złożoną z żołnierzy austriackich, rosyjskich i pruskich) dowodzoną przez feldmarszałka Karla Schwarzenberga
- 1883 – erupcja położonego między Jawą a Sumatrą wulkanu Krakatau (na litografii z epoki) wywołała olbrzymie (30 m) fale tsunami, które pochłonęły ponad 36 tys. ofiar; ten najgłośniejszy w historii wybuch wulkanu – słyszany w odległości 4800 km – był również przyczyną zimy wulkanicznej
- 1903 – urodził się powieściopisarz, poeta i krytyk literacki Leon Gomolicki; jako historyk literatury zajmował się głównie polską i rosyjską literaturą romantyczną (m.in. Puszkin, Mickiewicz)
- 1908 – urodził się amerykański polityk Partii Demokratycznej Lyndon B. Johnson, 36. prezydent USA
- 1928 – państwa członkowskie Ligi Narodów wyrzekły się wojny jako metody prowadzenia polityki – pakt Brianda-Kellogga
- 1953 – premiera amerykańskiej komedii romantycznej Rzymskie wakacje w reżyserii Williama Wylera z Audrey Hepburn i Gregorym Peckiem
- 2013 – w więzieniu zmarł ukraiński seryjny morderca Anatolij Onoprijenko
29 sierpnia 2023
29 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Jan, Sabina i Świętosław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1913 – urodził się polski pianista, pedagog, kompozytor Jan Ekier, juror Konkursów Chopinowskich
- 1923 – urodził się brytyjski reżyser i producent filmowy Richard Attenborough (O jeden most za daleko, Gandhi)
- 1933 – urodziła się historyk literatury Janina Abramowska
- 1938 – zmarł francuski mediewista Joseph Bédier, wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie, członek Académie des sciences; tegoż dnia w okresie „wielkiej czystki” zginał przez rozstrzelanie węgierski komunista Béla Kun
- 1943 – rzeź wołyńska: bojówki UPA dokonały ludobójstwa w Czmykosie, Świętocinie, Teresinie, Władysławówce, Głęboczycy, Grabinie, Jasienówce, Sokołówce, Soroczynie i Stanisławowie
- 1958 – urodził się amerykański muzyk Michael Jackson (na fotografii)
31 sierpnia 2023
31 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Albertyna, Bohdan i Rajmund; Dzień Solidarności i Wolności; dzień niepodległości Malezji oraz Trynidadu i Tobago
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1888 – zmarła Mary Ann Nichols, pierwsza ofiara Kuby Rozpruwacza
- 1908 – urodził się amerykański pisarz William Saroyan
- 1913 – urodzili się: polski narciarz Andrzej Marusarz, specjalizował się w skokach narciarskich i w kombinacji norweskiej; reprezentant Polski w skokach, dwukrotny olimpijczyk, trener narciarski, oraz polski poeta, krytyk literacki, eseista i tłumacz Zbigniew Bieńkowski (na portrecie Zbigniewa Kresowatego)
- 1933 – odkryto pozostałości prehistorycznej osady w Biskupinie (na ilustracji)
- 1963 – urodził się polski muzyk i autor tekstów Robert Gawliński, współtwórca zespołu Madame, lider zespołu Wilki i artysta solowy
- 1973 – zmarł amerykański reżyser filmowy John Ford, znany głównie jako autor westernów (Dyliżans), czterokrotny laureat Oscara dla najlepszego reżysera
2 sierpnia 2023
2 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Alfreda, Euzebiusz i Gustaw
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 338 p.n.e. – zwycięstwo króla Macedonii Filipa II pod Cheroneą
- 1903 – na zwołanym po śmierci papieża Leona XIII konklawe występujący w imieniu cesarza Austrii Franciszka Józefa biskup Krakowa, kardynał Jan Puzyna (na fotografii), używając instrumentu prawnego zwanego „ekskluzywą”, zawetował oczekiwany wybór sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, Mariana Rampolli; nowy papież, Pius X, zabronił stosowania ekskluzywy pod groźbą ekskomuniki
- 1923 – w Wiszniewie w województwie nowogródzkim urodził się żydowski polityk Szimon Peres – przywódca Partii Pracy, dwukrotny premier Izraela, a od 2007 r. – prezydent państwa
- 1933 – oficjalne otwarcie Kanału Białomorsko-Bałtyckiego im. Józefa Stalina
- 1943 – w obozie zagłady w Treblince wybuchł bunt więźniów zakończony ucieczką części z nich, zwany powstaniem w Treblince
- 1963 – urodził się Kuba Wojewódzki, prezenter radiowy i telewizyjny, satyryk, felietonista tygodnika „Polityka”
- 1993 – zmarł polski lekkoatleta oszczepnik Janusz Sidło (na fotografii), wielokrotny rekordzista świata i Europy, zdobywca srebrnego medalu na igrzyskach olimpijskich w Melbourne
4 sierpnia 2023
4 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Fryderyk i Pęcisława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1818 – poeta Antoni Malczewski (na portrecie) jako pierwszy Polak zdobył szczyt Mont Blanc w Alpach
- 1903 – obrany papieżem na konklawe po śmierci Leona XIII patriarcha Wenecji kardynał Giuseppe Sarto przyjął imię Piusa X; dewizą jego pontyfikatu było Wszystko odnowić w Chrystusie
- 1933 – w wieku 24 lat podczas próby wspinaczki na zachodniej ścianie Kościołka w Dolinie Batyżowieckiej zginął Wiesław Stanisławski, wybitny polski taternik, który ustanowił wiele pierwszych przejść w Tatrach
- 1958 – pierwsze notowanie listy przebojów Billboard Hot 100; zwyciężył w nim utwór „Poor Little Fool” Ricky’ego Nelsona
- 1978 – zmarła kochanka Majakowskiego Lila Brik, radziecka rzeźbiarka i reżyserka filmowa
- 1983 – Bettino Craxi (na fotografii) jako pierwszy socjalista został premierem Włoch
- 2003 – zmarł amerykański mikrobiolog Frederick Chapman Robbins, badacz wirusa polio wywołującego chorobę Heinego-Medina, laureat Nagrody Nobla
6 sierpnia 2023
6 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Jakub, Nasław i Oktawian; dzień niepodległości Jamajki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1868 – urodził się francuski poeta i dramaturg Paul Claudel, dyplomata, członek Akademii Francuskiej
- 1928 – urodził się amerykański artysta (pochodzenia łemkowskiego) Andy Warhol – malarz i grafik (Puszki z zupą firmy Campbell), filmowiec (ośmiogodzinny niemy film Empire), przedstawiciel pop-artu
- 1943 – urodził się amerykański informatyk Jon Postel (na fotografii), twórca Internetu
- 1948 – holenderska lekkoatletka Fanny Blankers-Koen „Latająca gospodyni domowa” na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie zdobyła trzy złote medale w konkurencjach indywidualnych (i czwarty w sztafecie)
- 1978 – zmarł papież Paweł VI; jako arcybiskup Mediolanu został w 1963 r. wybrany na następcę Jana XXIII; kontynuował obrady II soboru watykańskiego
- 1983 – urodził się holenderski piłkarz Robin van Persie (na zdjęciu), zawodnik Manchesteru United i reprezentacji Holandii, król strzelców Premier League w sezonach 2011/2012 i 2012/2013
- 2008 – w wyniku wojskowego zamachu stanu został obalony demokratycznie wybrany prezydent Mauretanii Sidi uld Szajch Abdallahi, władzę przejęła junta
8 sierpnia 2023
8 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Dominik, Mirona i Niegosław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1703 – ukazało się pierwsze wydanie austriackiego dziennika „Wiener Zeitung”
- 1863 – w trakcie powstania styczniowego stoczono zwycięską dla powstańców bitwę pod Żyrzynem, a wiadomość o tym sukcesie rozeszła się po całej Europie
- 1948 – urodziła się radziecka kosmonautka Swietłana Sawicka, druga kobieta w kosmosie, pierwsza kobieta w otwartej przestrzeni kosmicznej
- 1963 – napad rabunkowy (nazwany później „napadem stulecia”) na pociąg w Wielkiej Brytanii; z wagonu pocztowego skradziono łup o wartości 2,6 mln funtów
- 2008 – w Studénce doszło do katastrofy kolejowej pociągu EuroCity z Krakowa do Pragi; na tory kolejowe zawalił się wiadukt będący w trakcie remontu (na zdjęciu prowadząca pociąg lokomotywa 151.018-9 po katastrofie); rozpoczęły się Letnie Igrzyska Olimpijskie w Pekinie (na zdjęciu pokazy podczas części artystycznej ceremonii otwarcia); tegoż dnia wojna w Osetii Południowej – armia rosyjska wkroczyła na terytorium Gruzji w Osetii Południowej
10 sierpnia 2023
10 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Asteria, Laurencjusz i Wawrzyniec
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 843 – na mocy układu w Verdun państwo Karola Wielkiego podzielono między synów Ludwika I Pobożnego: Lotara, Karola i Ludwika; imperium Karolingów rozpadło się na część centralną, wschodnią i zachodnią, co dało podwaliny pod późniejsze powstanie odpowiednio: Włoch, Niemiec i Francji
- 1793 – w Luwrze władze Republiki Francuskiej otwarły działające do dziś muzeum (na fotografii)
- 1913 – urodził się polski publicysta Edmund Osmańczyk (na fotografii), działacz społeczny i polityczny, poseł na Sejm PRL i senator RP
- 1953 – zmarł ksiądz Józef Kruszyński, biblista, profesor i rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- 1963 – urodziła się Phoolan Devi, indyjska „królowa bandytów”
- 1993 – w Swarzędzu pod Poznaniem dokonano, określanego mianem „polskiego napadu stulecia”, napadu na konwój pieniędzy Swarzędzkiej Fabryki Mebli podczas którego zrabowano pieniądze przeznaczone na wypłaty dla pracowników o łącznej wartości 5,2 mld złotych (po denominacji równowartość ok. 520 tys. zł)
- 2003 – rosyjski kosmonauta Jurij Malenczenko przebywający w przestrzeni kosmicznej, na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (misja Sojuz TMA-2) zawarł związek małżeński z Jekateriną Dmitijewą, obywatelką USA rosyjskiego pochodzenia, która w tym czasie znajdowała się na Ziemi (w Teksasie, którego prawodawstwo zezwala na zawieranie małżeństwa na odległość)
12 sierpnia 2023
12 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Hilaria, Innocenty i Lech
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1308 – Lidzbark Warmiński otrzymał prawa miejskie
- 1828 – zmarła chłopka pańszczyźniana Arina Rodionowna Jakowlewa, niania Aleksandra Puszkina
- 1848 – zmarł George Stephenson, brytyjski inżynier, konstruktor kolejowy i wynalazca, jeden z głównych twórców podstaw nowoczesnej techniki
- 1883 – w amsterdamskim ogrodzie zoologicznym padła ostatnia na świecie kwagga (na ilustracji)
- 1928 – zmarł czeski kompozytor operowy Leoš Janáček
- 1968 – zmarł Bolesław Romanowski (na fotografii), oficer Marynarki Wojennej; we wrześniu 1939 r. pełnił służbę na ORP „Wilk”, później był zastępcą dowódcy na ORP „Sokół”, od 1941 dowodził ORP „Jastrząb”, a następnie ORP „Dzik”, w 1947 przyprowadził do Gdyni ORP „Błyskawica”, represjonowany w latach 1950-1956; autor wspomnień Torpeda w celu
- 1978 – początek misji sondy kosmicznej International Cometary Explorer
14 sierpnia 2023
14 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Alfred, Elżbieta i Maksymilian; dzień niepodległości Pakistanu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1018 – książę Bolesław Chrobry zdobył Kijów
- 1768 – urodził się polski malarz Michał Stachowicz
- 1938 – urodziła się polska aktorka filmowa i teatralna Beata Tyszkiewicz, odtwórczyni roli Izabeli Łęckiej w Lalce Wojciecha Hasa (na kadrze z filmu)
- 1958 – zmarł francuski fizyk Frédéric Joliot-Curie, badacz promieniotwórczości, asystent Marii Skłodowskiej-Curie, a niebawem jej zięć, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii; także działacz społeczny i polityczny, pierwszy prezydent Światowej Rady Pokoju
- 1963 – zmarł Jan Stachniuk, założyciel, ideolog i przywódca „Zadrugi”
- 1988 – zmarł włoski kierowca wyścigowy i konstruktor samochodów Enzo Ferrari (na fotografii), założyciel wytwórni samochodów wyścigowych i sportowych Ferrari
- 1993 – zmarł austriacki pisarz i poeta Oskar Jan Tauschinski, wydawca, tłumacz i propagator literatury polskiej
16 sierpnia 2023
16 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Eleuteria, Roch i Stefan
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1888 – urodził się Thomas Edward Lawrence, angielski pisarz, archeolog, orientalista, wojskowy i dyplomata
- 1913 – urodził się Menachem Begin (na fotografii), izraelski polityk, premier Izraela, negocjator traktatu pokojowego z Egiptem, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1943 – hitlerowcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta żydowskiego w Białymstoku, w getcie wybuchło powstanie
- 1958 – urodziła się Madonna, amerykańska piosenkarka, także tancerka i aktorka, laureatka Złotego Globu za tytułową rolę w filmie Evita, autorka książek (Sex), projektantka mody, filantropka
- 2003 – zmarł polityk ugandyjski Idi Amin, prezydent Ugandy w latach 1971-1979, obalony i wygnany po przegranej wojnie ugandyjsko-tanzańskiej, ukazany w filmie Ostatni król Szkocji (Forest Whitaker, który wcielił się w Idiego Amina, otrzymał za swoją rolę Oskara)
- 2008 – zmarła Anna Świderkówna, tłumaczka, biblistka, papirolog, filolog klasyczny, popularyzatorka wiedzy o świecie antycznym; tegoż dnia podczas XXIX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Pekinie reprezentant Jamajki Usain Bolt ustanowił ówczesny rekord świata w biegu na 100 m – 9,69 sek. (na fotografii Bolt tuż po ustanowieniu nowego rekordu świata)
18 sierpnia 2023
18 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Eryka, Helena i Ilona
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1373 – zachowując tytuł elektora Rzeszy, ostatni margrabia z rodu Wittelsbachów – Otto V Leniwy – za pół miliona talarów sprzedał cesarzowi Karolowi IV Marchię Brandenburską
- 1503 – zmarł papież Aleksander VI Borgia, osierociwszy Cezara, Lukrecję i Joffrego
- 1893 – modernistyczny pisarz i poeta Stanisław Przybyszewski poślubił w Berlinie norweską pianistkę i literatkę Dagny Juel (oboje na fotografii)
- 1933 – urodził się reżyser filmowy i teatralny, aktor, scenarzysta i producent filmowy Roman Polański (Dziecko Rosemary, Chinatown, Dziewiąte wrota, Pianista); tegoż dnia w Berlinie zaprezentowano pierwszy egzemplarz Volksempfänger („ludowego radioodbiornika”), dzięki któremu upowszechniono dostęp do radia i nadawanej drogą radiową propagandy narodowosocjalistycznego państwa niemieckiego (na fotografii))
- 1983 – zmarł architekt, historyk architektury i konserwator zabytków Jan Zachwatowicz, przed wojną m.in. projektant wartowni na Westerplatte, a po wojnie autor koncepcji odbudowy warszawskiej Starówki
20 sierpnia 2023
20 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Sobiesław, Krzysztof i Samuela
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1083 – papież Grzegorz VII ogłosił świętym króla Węgier Stefana I
- 1873 – urodził się Eliel Saarinen, fiński architekt tworzący w stylu secesji i modernizmu (na fotografii dworzec kolejowy w Helsinkach projektu Saarinena)
- 1898 – urodził się polski fizyk teoretyk Leopold Infeld
- 1908 – urodził się lekarz internista, filozof medycyny i hematolog Julian Aleksandrowicz
- 1943 – zginął Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka” (na fotografii), harcmistrz i podporucznik AK, komendant grup szturmowych Szarych Szeregów
- 1963 – w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie uruchomiono pierwszy polski laser
- 1968 – koniec Praskiej Wiosny: wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji (noc z 20 na 21 sierpnia)
22 sierpnia 2023
22 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Maria, Zygfryda i Zygfryd
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1798 – podczas rewolucji irlandzkiej 2 tys. żołnierzy francuskich wylądowało w hrabstwie Mayo w celu udzielenia wsparcia powstańcom; 5 dni później dzięki tej pomocy powstańcy pokonali wojska angielskie w bitwie pod Castlebarem i utworzyli Republikę Connaught
- 1898 – urodził się historyk mediewista Henryk Łowmiański, badacz dziejów Słowiańszczyzny i Litwy, autor monumentalnej monografii początków Polski; odznaczony najwyższym w epoce PRL Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- 1908 – urodził się wybitny francuski fotoreporter Henri Cartier-Bresson, założyciel agencji fotograficznej Magnum
- 1933 – Cedar Breaks (na fotografii), niezwykła formacja skalna powstała na skutek działania erozji, położona w amerykańskim stanie Utah, została objęta ochroną jako narodowy pomnik USA
- 1943 – na duńską wyspę Bornholm spadła testowa bomba latająca V1, której zdjęcia lub rysunki zostały przekazane Brytyjczykom; była to pierwsza informacja wywiadowcza o wyglądzie tego pocisku
- 1953 – urodził się publicysta Konstanty Gebert, drukujący pod pseudonimem „Dawid Warszawski”, założyciel pisma „Midrasz”
- 1963 – urodziła się amerykańska piosenkarka i pianistka Tori Amos (na fotografii), której muzyka jest zaliczana do rocka alternatywnego i soft rocka
24 sierpnia 2023
24 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Anita, Bartłomiej i Jerzy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1113 – urodził się Godfryd zwany „Plantagenet”, hrabia Andegawenii i Maine, książę Normandii
- 1853 – według anegdoty George Crum wynalazł kartoflane chipsy
- 1858 – urodził się powieściopisarz, nowelista i działacz społeczny Wacław Sieroszewski
- 1948 – urodził się francuski kompozytor muzyki elektronicznej Jean Michel Jarre (na fotografii)
- 1963 – urodził się paleontolog Karol Sabath, popularyzator nauki, krytyk kreacjonizmu i hipotezy inteligentnego projektu; tegoż dnia w RFN rozpoczął się pierwszy sezon piłkarskiej Bundesligi
26 sierpnia 2023
26 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Adrianna, Hadrian i Maria
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1743 – urodził się francuski fizyk i chemik Antoine Lavoisier (na rycinie)
- 1883 – urodził się socjalista Kazimierz Pużak, poseł na sejmy II RP, w czasie wojny organizator PPS-WRN i przewodniczący Rady Jedności Narodowej, sądzony w moskiewskim „procesie szesnastu” (na ławie oskarżonych w procesie PPS-WRN w 1948 roku, pierwszy od lewej); tegoż dnia nastąpiła ogromna erupcja wulkanu Krakatau
- 1898 – urodził się amerykański pianista i kompozytor George Gershwin
- 1943 – urodził się kompozytor i autor tekstów, gitarzysta i wokalista Tadeusz Nalepa – „ojciec polskiego bluesa”, założyciel grup Blackout i Breakout
- 1978 – obrany papieżem w drugim dniu konklawe po śmierci Pawła VI kardynał Albino Luciani, patriarcha Wenecji, przyjął podwójne imię Jana Pawła
- 2008 – wojna rosyjsko-gruzińska: dziesięć dni po zawarciu rozejmu Rosja uznała niepodległość Abchazji i Osetii Południowej
28 sierpnia 2023
28 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Aleksander, Augustyn i Joachima; Święto Lotnictwa Polskiego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1833 – urodził się angielski malarz Edward Burne-Jones, przedstawiciel nurtu prerafaelitów (na ilustracji obraz olejny pt. „Oczarowanie Merlina”)
- 1853 – urodził się rosyjski inżynier Władimir Szuchow; czynny w wielu dziedzinach (przemysł naftowy, technika cieplna i budownictwo) był m.in. projektantem stalowych hiperboloidalnych wież o różnorakim zastosowaniu – jako wieże ciśnień, latarnie morskie, wieże i anteny radiowe, maszty na okrętach wojennych, itp.
- 1903 – urodził się psycholog i psychoanalityk Bruno Bettelheim, autor tez na temat znaczenia baśni w wychowaniu i rozwoju dziecka
- 1938 – urodził się arcybiskup metropolita gnieźnieński Józef Kowalczyk, w latach 1989-2010 nuncjusz apostolski w Polsce, a następnie (w latach 2010–2014) prymas Polski
- 1963 – w Waszyngtonie pastor Martin Luther King przed 250 tys. Amerykanów wygłosił przemówienie I Have a Dream (na fotografii)
- 1968 – Chińskie Radio Międzynarodowe nadało pierwszą audycję w języku polskim
- 1988 – podczas pokazów lotniczych w amerykańskiej bazie lotniczej Ramstein w Niemczech Zachodnich doszło do katastrofy, w której zginęło 70 osób, a prawie 1000 odniosło obrażenia
30 sierpnia 2023
30 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Feliks, Ingeborga i Małgorzata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
.jpg){kind=link}
- 1483 – zmarł król Ludwik XI (na portrecie), za jego panowania Francja anektowała Księstwo Burgundii
- 1748 – urodził się francuski malarz Jacques-Louis David, przedstawiciel klasycyzmu, oficjalny artysta rewolucji francuskiej
- 1873 – austro-węgierska ekspedycja naukowa Juliusa von Payera i Karla Weyprechta odkryła archipelag nazwany Ziemią Franciszka Józefa
- 1913 – urodziła się Irena Sławińska, wybitna znawczyni teatru oraz historii i teorii literatury
- 1938 – urodziła się pisarka, dziennikarka i socjolog Dorota Terakowska, autorka wpisanej na Listę Honorową IBBY powieści Córka czarownic
- 1988 – zmarł historyk mediewista Marian Małowist, współzałożyciel w 1978 r. Towarzystwa Kursów Naukowych; był jednym z inspiratorów koncepcji teorii systemów-światów
- 2003 – zmarł pochodzący z litewskich Tatarów amerykański aktor filmowy Charles Bronson (na fotografii)